مقايسه بيماري‌زايي سازه‌هاي عفونت‌زاي ويروس ايراني پيچيدگي برگ چغندرقند و بهينه‌سازي تكثير و انتقال با زنجرك ناقل در شرايط گلخانه

بيماري پيچيدگي برگ چغندرقند يكي از مخرب ترين بيماري هاي ويروسي چغندرقند مي باشد. چندين گونه ويروس از جنس هاي مختلف خانواده جميني ويريده عامل ايجاد اين بيماري هستند. ويروس ايراني پيچيدگي برگ چغندرقند (Beet Curly Top Iran Virus- BCTIV) شايع ترين عامل اين بيماري در ايران مي باشد. ژنوم BCTIV يك قطعه دي ان آ تك لاي حلقوي بطول تقريبي 2.8 تا 3.2 كيلو باز است. ناقل طبيعي اين ويروس زنجرك Circulifer Haematoceps است. با توجه به مشكلات تكثير و انتقال ويروس با ناقل در گلخانه در اين تحقيق بيماري زايي دو همسانه عفونت زاي ويروس با يكديگر مقايسه شده است. همچنين شرايط لازم براي تكثير ناقل و انتقال ويروس بهينه سازي شده است. به اين منظور همسانه‌هاي عفونت زاي 1.4 و 1.1 مر از BCTIV ساخته شد و به روش مايه زني با اگروباكتريوم به گياهچه هاي چغندرقند مايه زني شدند. جهت تكثير و نگهداري جمعيت هاي زنجرك ناقل آزمون هاي دمايي و زماني و ميزبان ترجيحي انجام شد. سپس آزمون انتقال با ناقل طبيعي ويروس نيز انجام شد. نتايج نشان داد كه سازه هاي ساخته شده در گياهچه هاي چغندرقند بيماريزا هستند و علائم بيماري مانند زردي و پيچيدگي از هفته چهارم پس از زمان مايه زني با ناقل طبيعي ايجاد شد. توليد همسانه هاي عفونت زاي كارآمد مطالعه بيولوژي ويروس را تسهيل مي كند. دماي بهينه روزانه براي تكثير زنجرك 29 و دماي بيشينه و كمينه بترتيب 34 و 18 سانتي گراد تعيين شد و مدت زمان لازم براي توليد هر نسل 45 روز پس از استقرار زنجرك ها بود. ميزبان ترجيحي زنجرك گياه تاج خروس وحشي (Amaranthus retroflexus) تعيين شد و جمعيت حشره بر روي اين گياه تا 11.1 برابر افزايش يافت. زنجرك هاي تكثير شده پس از تغذيه از چغندر قند آلوده، BCTIV را به گياهان سالم انتقال دادند.