بزه‌ديدگي عرصه‌هاي كوهستاني؛ نمودها و چالش‌ها

كوه‌‌ها از منظر محيط‌‌زيستي داراي ارزش‌‌هاي فراواني هستند، به نحوي كه زيستگاه يك‌‌پنجم از جمعيّت دنيا و بسياري از گونه‌‌هاي گياهي و جانوري هستند. از اين‌‌ رو، گرچه در حقوق بين‌‌الملل محيط‌‌زيست هنوز كنوانسيون ويژه‌‌اي در مورد آنها به تصويب نرسيده، اسناد بسياري بر حفاظت از آنها تأكيد كرده‌‌اند. ايران نيز به عنوان كشوري كه بيش از نيمي از مساحت آن را مناطق كوهستاني تشكيل مي‌‌دهند، نيازمند حمايت ويژه حقوقي به خصوص حمايت كيفري از پديده‌‌هاي طبيعي خود است. در اين خصوص، پرسشي كه پيش مي‌‌آيد آن است كه حقوق كيفري محيط‌‌زيستي ايران در پشتيباني از كوهستان با چه چالش‌‌هايي مواجه است. در پاسخ بايد گفت كه يافته‌‌هاي اين پژوهش كه با روش توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌‌اي نگارش شده، حاكي از آن هستند كه حقوق كيفري ايران توجّه ويژه‌‌اي به كوه‌‌ها و مناطق كوهستاني نداشته و تنها با واكاوي مقرّرات آن مي‌‌توان بزه ديدگي عرصه‌‌هاي كوهستاني در برابر سه بزهِ تخريب كوهستان در مناطق حفاظت‌‌شده، تخريب كوهستان‌‌هاي تاريخي-فرهنگي و تصرّفات غيرمجاز در مناطق كوهستاني را شناسايي كرد. بدين‌‌سان، حقوق كيفري محيط‌‌زيستي ايران در حمايت از كوهستان كه در زمره بزه ديدگان سبز به شمار مي‌‌رود با چالش‌‌هاي چندگانه‌‌اي چون ابهام در مفهوم كوهستان، يكسان‌‌انگاري گستره بزه، نبود ارزش‌‌گذاري ذاتي، نبود مسئوليّت كيفري در حوزه فعّاليّت‌‌هاي معدني، بي‌‌توجّهي به ژئوپارك‌‌ها و بي‌‌توجّهي به اجزاي خاصّ كوهستان مواجه است.