تأثير قاعده نفي ضرر بر امور عمراني شهر از ديدگاه فقه اسلامي

قاعده لاضرر يكي از قواعد مسلم فقهي است كه هم ادله نقلي و هم ادله عقلي آن را پشتيباني مي‌كنند. البته در مورد مفاد اين قاعده نظرات متعددي مانند نهي از اضرار يا لزوم جبران ضرر يا امر سلطاني يا لزوم اتخاذ تصميمات در جهت جلوگيري از اضرار يا نفي حكم ضرري و ... وجود دارد كه تأثير اين قاعده بر امور اجتماعي و احكام شرعي مربوط به شهرنشيني قابل‌انكار نيست. با توجه به آنكه جلوه هاي گوناگوني از اين قاعده در مسائل مربوط به شهر به چشم مي‌خورد، بررسي ميزان تأثيرگذاري قاعده لاضرر در امور عمراني شهرهاي اسلامي ضروري به نظر مي‌رسد. پژوهش حاضر با روش تحليلي توصيفي ابتدا به بررسي ميزان اعتبار و مفاد قاعده لا ضرر و نظرات پيرامون آن پرداخته است و سپس تأثير اين قاعده در پديده‌هاي عمراني شهر را موردبررسي قرار داده است و در نهايت مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه طبق قاعده لاضرر تمامي عوامل كه ابعاد مختلف عمراني در شهرها را به مخاطره مي‌اندازد. از نظر فقه اسلامي ممنوع بوده و اين قاعده بر قاعده تسليط تقدم دارد. بنابراين، شهروندان موظف‌اند در امور عمراني مانند ساختن ساختمان‌هاي چندطبقه يا ديوارهاي مشترك يا ساختن سازه هاي بيرون ساختمان يا حضور در معابر عمومي يا اشراف پنجره بر خانه همسايه رعايت حقوق سايرين را كرده و در صورتي‌كه اين امور منجر به ضرر آحاد جامعه شود، از نظر فقها ممنوع است.