تبيين جايگاه «منفعت اعتماد» در حقوق غربي و شناسايي مصاديق آن در فقه

منفعت اعتماد يكي از منافع سه‌گانه قراردادي است كه مي‌تواند پس از نقض قرارداد، توسط زيان ديده از دادگاه مطالبه شود. منفعت اعتماد هنگامي مطرح مي‌شود كه متعهدله پيش از نقض قرارداد به وسيله متعهد، در راستاي اجراي بخش قراردادي خود و با اعتماد بر اينكه طرف مقابل تعهدات قراردادي خود را انجام خواهد داد، اقدام به صرف هزينه‌‌هايي كرده ‌است كه پس از نقض متعهد اين هزينه‌ها بي‌ثمر مانده ‌است. هدف از پرداخت خسارت به زيان ديده در چنين موقعيتي، قرار دادن وي در همان وضعيتي است كه پيش از انعقاد قرارداد در آن وضعيت قرار داشته ‌است. زيان ديده از نقض قرارداد مي‌تواند تحت شرايطي به جاي منفعت انتظار و استرداد، از باب منفعت اعتماد، خسارات وارده بر خود را از دادگاه مطالبه كند. در حقوق ايران و فقه اماميه هرچند صراحتاً به منفعت اعتماد اشاره نشده ‌است، اما فروعاتي وجود دارد كه مي‌توان آنها را مصاديقي از منفعت اعتماد دانست.