حكم فقهي مقتولين در فتنه از ديدگاه فقه مقارن

يكي از اصطلاحات روايي، هائشات است كه داراي احكام و آثار فقهي مي باشد. اين پژوهش در صدد است با روش توصيفي و تحليلي به اين سؤال اساسي پاسخ دهد كه هائشات چيست و چه حكم فقهي دارد؟ نگارنده تلاش نموده­ اين موضوع را با توجه به معاني آن در دو بُعد فتنه و ترس بررسي كند. براين اساس اگر شخصي در فتنه و ناآرامي ها كشته شود، بايد از دو جنبه عبادي (غسل و نماز) و مالي (ديه) بررسي نمود كه در اينجا سه حالت متصور است: نخست، اگر مقتول براي مقابله با فتنه كشته شده، شهيد محسوب مي شود. حالت دوم، مقتول در فتنه و ناآرامي، مردم معمولي هستند كه به صورت اتفاقي كشته شده اند، كه او را غسل داده و نماز مي خوانند و ديه ايشان بر عهده بيت المال است تا خون ايشان پايمال نگردد. حالت سوم، اگر مقتول جزو فتنه گران باشد، در اين صورت اختلاف نظر وجود دارد، اما ايشان را غسل داده و نماز مي‌خوانند. هم چنين اگر كسي به خاطر ترس از شب يا روز كشته يا مجروح شود، ديه اش بر عهده بيت المال است، به شرطي كه افراد متهم و لوثي وجود نداشته باشد. در اين پژوهش به احكام فقهي، روايي و تفسيري اهل سنت در بحث هائشات توجه شده، البته در متون اهل سنت، حكم مقتول در فتنه اشاره گرديده اما در مورد مقتول به خاطر ترس چيزي بيان نشده است.