بررسي تطبيقي-قياسي زبان الگو فضاي سبز تاريخي شهر تهران (موردپژوهي: باغ مسعوديه، باغ فرح‌آباد، باغ نگارستان)

زمينه و هدف: باغ‌هاي درون‌شهري، از آن حيث كه محيط طبيعي اما دست‌ساخت انسان است و واجد نظام‌هاي متعدد معنايي و استعاري، كاركردي و حسي- تجربي است، يكي از غني‌ترين فضاهاي ساخته‌شده در شهرهاي ايران است. خوانش فضاي سبز شهري تاريخي با هدف خلق ساختاري كه طي زمان پاسخ‌گوي نيازهاي مادي و معنوي مخاطبانش باشد، مي‌تواند مبناي برنامه‌ريزي‌ پاسخ‌ده به ضرورت‌هاي عملكردي جديد در شهرسازي مدرن باشد. در اين پژوهش با فرض اينكه باغ ايراني داراي زبان الگوي قابل خوانش و قابل‌تعميم در سنت‌ باغ‌سازي ايران است، تلاش شده تا ضمن احصاي آن زبان الگو در ساختار باغ‌هاي مسعوديه، فرح‌آباد و نگارستان، ميزان تطبيق‌پذيري آن‌ها با نظرية زبان الگو بررسي و درنهايت قوي‌ترين ساختار از ميان نمونه‌ها شناسايي شود. روش بررسي: در اين پژوهش نوع تحقيق «نظري» است، مباني فلسفي پژوهش، تفسيري، رويكرد تحقيق «كيفي» و طرح تحقيق قياسي تطبيقي خواهد بود. روش تحليل داده‌ها، قياس و تطبيق زوجي سلسه‌مراتبي و ابزار گردآوري داده‌ها، مطالعات كتابخانه‌اي و پژوهش‌هاي ميداني است. يافته‌ها: در سطح ساختارهاي سازندة باغ ايراني، ساختار كالبدي با وزن ۴۲۸ /۰ حائز اهميت بيشتري نسبت به ساختارهاي عملكردي با وزن ۳۳۴/ ۰ و كيفيت فضايي با وزن ۲۳۸ /۰ است. در برآيند كلي و در مجموعِ وزن نهايي تطبيق‌پذيري زبان‌ الگوي باغ‌ها، باغ مسعوديه با وزن ۴۳۶/ ۰، باغ فرح‌آباد با وزن ۳۴۵/ ۰ و باغ نگارستان با امتياز ۲۱۹/ ۰ قرار مي‌گيرند. نتيجه‌گيري: احصاي مؤلفه‌هاي زبان الگوي فضاي سبز شهري تاريخي از كاراترين ابزارها به بازشناسي و بازآفريني كيفيتي است كه مي‌توان از اين طريق، زبان آن معماري را بر اساس نيازهاي امروز بازتوليد كرد.