بررسي مدل هاي مديريت سوانح طبيعي با استفاده از مفاهيم تحليل مضمون

زمينه و هدف: مدل هاي مختلفي براي مديريت سوانح ارايه شده كه با توجه به نقاط ضعف اين مدل ها، علي رغم كارآيي آن ها در برخي مكان ها و تحت شرايط خاص، سوانح طبيعي همچنان چالش اساسي در دستيابي به توسعه پايدار است. هدف از اين تحقيق تحليل مدل هاي مديريت سوانح است تا بتوان از آن به مثابه ابزاري نظري در تحليل شرايط موجود و نيل به وضع مطلوب بهره برداري كرد. روش بررسي: جهت دستيابي به هدف تحقيق، رويكرد كيفي و آميخته اي از روش هاي تحليل مضموني، طبقه بندي و گونه شناسي استفاده شد. در اين راستا ابتدا مدل هاي مديريت سانحه از سال 1941 تا سال 2016 گردآوري شدند. سپس با استفاده از روش تحليل مضموني در مرحله نخست يعني كد گذاري توصيفي، عناصر موجود در هر مدل به عنوان كد، استخراج و سپس از ميان كدها، مضامين پايه شناخته شدند. سپس در مرحله كد گذاري تفسيري‏، مضامين پايه در سه دسته طبقه بندي شد كه آن ها را مضامين سازمان دهنده گويند. آخرين مرحله، تعيين مضمون فراگير است كه تمامي مضامين پيش گفته را در بر مي گيرد.يافته ها: مضامين محوري كه در مرحله كد گذاري تفسيري به دست آمد عبارتند از مضامين مديريت عمليات، مديريت ريسك و ارزيابي خطر. بر اساس ‏تحليل مضموني مدل ها مي توان نتيجه گرفت كه مديريت سوانح، سه عنصر اصلي دارد. بنابراين، مدل جامع مديريت سانحه بايد ‏اين سه عنصر و مضامين پايه ذيل آن ها را دربرگيرد كه گونه ايده آل يا گونه معيار ناميده مي شود. نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه برخي محققان به مديريت سانحه، يك بعدي نگريسته اند؛ حتي در بعضي از مدل هاي دو بعدي نيز يك بعد غلبه دارد. در حالي كه گونه شناسي ارايه شده در اين تحقيق نشان داد كه با توجه به نوع ايده آل، مد‏ل جامع بايد ‏دربرگيرنده هر سه عنصر اشاره شده باشد. مطابق گونه شناسي ارايه شده، برنامه راهبردي مديريت سانحه بايستي تحت مديريتي جامع با در نظرگرفتن كليه عناصر مرتبط با سوانح اجرايي گردد.