تحليلي بر رويكردهاي مبتني بر حصري يا تمثيلي بودن ماده 2 قانون حمايت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 با نگاهي اجمالي به كنوانسيون برن

حمايت از آفرينش‌هاي فكري در قلمرو قوانين و مقررات، يكي از بنيادي‌ترين اهداف نظام‌هاي حقوقي در قرن حاضر بوده است؛ از اين رو چه در سطح ملي و چه در سطح بين المللي قوانين و معاهدات متعددي در زمينه مالكيت ادبي هنري و مالكيت صنعتي تدوين و تنظيم شده‌اند و هر كدام مصاديق مختلفي را مورد حمايت قرار داده‌اند. در كشور ايران يكي از مهم‌ترين و در واقع نخستين قانوني كه در شاخه مالكيت ادبي و هنري به تصويب رسيده است، قانون حمايت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 مي باشد كه در ماده 2 قانون مذكور به مصاديق مورد حمايت اين قانون اشاره شده است. عليرغم ماده 2 كنوانسيون بين المللي برن كه تمثيلي بودن مصاديق مورد حمايت آن به طرق مختلفي قابل برداشت است، در ماده 2 قانون حمايت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان كه به نظر از ماده 2 كنوانسيون برن نيز الهام گرفته، شيوه بيان مصاديق به گونه‌اي مي‌باشد كه باعث ايجاد شك و ترديد نسبت به تمثيلي يا حصري بودن مصاديق آن گرديده است. در پژوهش حاضر با استفاده از رويكرد توصيفي تحليلي ضمن تبيين ديدگاه‌هاي متفاوت حقوقي و ارائه دلايل متعدد ديگر، اين نتيجه حاصل مي‌شود كه علي‌رغم حمايتي بودن اين قانون، شيوه تنظيم ماده 2 و ساير مواد مرتبط به اين ماده به گونه‌اي مي‌باشد كه ديدگاه حصري بودن مصاديق مورد حمايت ماده 2 قانون حمايت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان قوت گيرد اما به جهت آثار متفاوتي كه هر كدام از ديدگاه هاي مذكور مي‌توانند به همراه داشته باشند، پيشنهاد مي‌گردد يك رويكرد ميانه در اين راستا انتخاب گردد؛ بدين شرح كه اگر مصاديق نوظهور قابليت انطباق با مصاديق مندرج در ماده 2 قانون مذكور را داشته باشد و بتوان ميان آنها شباهتي برقرار نمود، از آن حمايت به عمل آيد و در غير اينصورت قانوني خاص تنظيم گردد.