بررسي بهره‌وري مالي بيمارستان‌ها با استفاده از شاخص مالم‌كوئيست و تحليل ‌پوششي‌ داده‌ها

مقدمه: بهره‌وري از جمله شاخص‌هاي ارزيابي وضع موجود در خصوص نحوه استفاده از عوامل توليد از جمله منابع مالي مي‌باشد و نظام مديريت سلامت و به ويژه بيمارستان‌ها از اين قاعده مستثني نيستند. پژوهش حاضر با هدف ارزيابي بهره‌وري ‌مالي بيمارستان‌هاي تأمين ‌اجتماعي ايران با استفاده از شاخص‌ بهره‌وري مالم‌كوئيست MPI (Malmquist Productivity Index) انجام گرديد.روش بررسي: اين مطالعه از نوع پيمايشي بود. جهت محاسبه MPI در كليه بيمارستان‌هاي تأمين اجتماعي طي سال‌هاي 1394 تا 1397، ابتدا از طريق مصاحبه با 10 نفر از خبرگان در اين زمينه، مهم‌ترين معيارهاي ارزيابي بهره‌وري مالي در بيمارستان‌ها شناسايي گرديد (10 معيار). از آن‌جا كه معيارهاي مشخص ‌شده داراي برخي ويژگي‌هاي خاصي بود، نياز به مدل‌سازي رياضي داشت؛ به اين‌ صورت كه برخي از اين معيارها غير قابل‌كنترل و برخي ديگر جزء معيارهاي نامطلوب بود. مدل رياضي ارايه شده يك مدل تحليل پوششي داده‌هاي شبكه‌اي با ورودي و خروجي صحيح، ورودي ثابت و خروجي نامطلوب به منظور استفاده در محاسبه MPI بود.يافته‌ها: محاسبه بهره‌وري مالي بيمارستان‌ها با استفاده از MPI و روش تحليل پوششي داده‌ها DEA (Data Envelopment Analysis) با كمك 10 معيار اصلي شامل «هزينه پرسنلي، هزينه اداري، هزينه پرداخت‌هاي انتقالي، تعداد تخت فعال، هزينه مزايا و پركيس پزشكان، هزينه مزاياي انگيزشي و پركيس كاركنان، مبلغ صورت‌حساب بيماران بستري، مبلغ صورت‌حساب بيماران سرپايي، جمع كاركرد درماني و تعداد روزهاي بستري» امكان‌پذير بود و نتايج تحقيقات پيشين را تأييد كرد.نتيجه‌گيري: اطلاع از بهره‌وري مالي بيمارستان‌ها در طي دوره‌هاي مختلف، مي‌تواند موجب تخصيص بهينه منابع مالي در جهت افزايش بهره‌‌وري مالي بيمارستان‌ها شود.