مقايسۀ رواناب و رسوب سازندهاي گچساران و آغاجاري تحت شبيه‌سازي باران در كاربري‌هاي مختلف اراضي

توليد رسوب حوزۀ آبخيز، تابع عوامل مختلفي است كه يكي از آن‌ها عدم استفاده صحيح از اراضي است. خصوصيات محيطي نظير مقدار و شدت بارش، درجۀ شيب و تراكم آبراهه‌ها نيز در توليد رواناب و رسوب مؤثرند. در اين تحقيق به‌منظور بررسي حساسيت به فرسايش و ‌‌رسوب‌زايي كاربري‌هاي مختلف سازند گچساران و آغاجاري، بخشي از حوزۀ آبخيز كوه گچ و مرغا در شهرستان ايذه به‌ترتيب با مساحت 1202 و 1609 هكتار انتخاب شد. رواناب و رسوب توليدي در شش نقطه و با سه تكرار در سازند گچساران و در هفت نقطه و با سه تكرار در سازند آغاجاري در شدت‌هاي مختلف 0/75، 1 و 1/25 ميلي‌متر در دقيقه تحت سه كاربري مرتع، منطقۀ مسكوني و اراضي كشاورزي به‌كمك دستگاه باران ساز كامفورست انجام شد. مقايسۀ رواناب و رسوب در اين دو سازند نشان داد كه در شدت‌هاي بارش كم جنس سازند در رواناب و رسوب دخالت بيش‌تري دارد. هرچه شدت بارش افزايش يابد، اختلافات به حداقل خود مي رسد. هم‌چنين نتايج تحقيق به­طور كلي نشان داد كه مقدار فرسايش و رسوب در كاربري‌هاي سازند گچساران به‌دليل هدايت الكتريكي بالاتر و فاصلۀ زيادتر سخت لايۀ گچي از سطح خاك در نقاط نصب باران ساز بيش‌تر از كاربري‌هاي سازند آغاجاري است، ولي از نظر ميزان رواناب داراي روند تقريباً مشابهي هستند. هم‌چنين نتايج نشان داد به‌علت فرسايش و رسوب بسيار بالاي اين دو سازند به هيچ وجه مخزن سدهاي كوچك و بزرگ در اين دو سازند قرار نگيرد.