بررسي موسيقي بيروني در كتاب ديوان حافظ بالعربية شعراً، ترجمه نادر نظام طهراني (با تكيه بر 20 غزل نخست)

ديوان حافظ بالعربية شعراً برگرداني منظوم از 490 غزل حافظ شيرازي است. اين پژوهش در نظر دارد موسيقي بيروني يا همان وزن عروضي اين ترجمه را با تكيه بر ظرافت هاي عروض فارسي و عربي بررسي كند. عواملي مانند نوع اوزان، تفاوت شمار اركان عروضي، تغيير وزن، ضرورت هاي شعري، زحافات و افزودن يا كاستن واژه ها به دلايل عروضي، نقد و ارزيابي شد. به منظور تمركز بيشتر بر 20 غزل نخست ديوان حافظ تكيه شد، اما براي اطمينان از يافته ها به ساير غزليات به ويژه ملمّعات نيز توجه شد. روش پردازش داده ها توصيفي تحليلي با رويكرد علم عروض است. نتايج تحقيق نشان مي دهد نحو و گاه حتي بلاغت شعر حافظ در اين ترجمه تحت تأثير موسيقي بيروني قرار گرفته و زحافات و ضرورت هاي شعري را در زبان مقصد به دنبال آورده است. تغييراتي كه عروض شعر فارسي در گذر زمان مطابق ذوق و قريحه ايراني يافته به آساني در چنبره ترجمه نمي گنجد. به نظر مي رسد تغيير وزن غالب ملمّعات در جريان ترجمه حاضر، گواهي بر اين مدعا باشد.