بازتاب آيين شادگُلي در متون دوره عباسي

يكي از آيين هايي كه تاريخ نگاران و پژوهندگان آيين هاي ايراني كمابيش هيچ سخني از آن نگفته اند، جشن «شادگُلي» است كه در ايران، عراق و شامِ سده هاي نخستين هجري (دوره عباسي) و حتي پس از آن، همه گير و نام آشنا بوده است. در جستار پيشِ رو با روش تحليلي توصيفي، نخست گزارشهايي را آورده ايم كه در آنها نامي از شادگُلي برده شده است؛ سپس جزئيات اين جشن با توجه به داده هاي تاريخي ادبي موجود، بيان شده است. از اين داده ها روشن مي شود كه شادگُلي، جشني شاهانه و بيشتر، ويژه مايه داران و سياستمردان بوده است و توده مردم كمتر به برگزاري آن همت گماشته اند. از اين جشن در منابع عربي با نامهاي شاذكُلِي، شاذكُلَي، شاذكلاه، يوم نثر الورد، عيد الجُلشان ياد شده و گويا در هنگامه بهار و فرواني گُلها و شكوفه ها برگزار مي شده است. با توجه به متون فارسي در دست، مي توان گفت گلستان جشن، گلريزگان، گل افشاني و ارديبهشتگان، نامهايي ديگر براي جشني است كه در اين جستار از آن سخن گفته شد.