حاشيه بر خويشتن (تأملي بر خودحاشيه‌نويسي‌هاي اخوان ثالث)

حاشيه‌نويسي بر متون از سنتهاي علمي و ادبي مسلمانان بوده است. از ديرباز نگارش حاشيه، چه از سوي خود مؤلف و چه از سوي شاگردان يا منتقدان مؤلف روشي رايج در گسترش انديشه علمي و ادبي در حوزه فرهنگ ايران بوده است. حاشيه‌نگاري بر متون از قرن هشتم هجري شتاب گرفت و در روزگار قاجار، حاشيه‌نگاري بر متون فقهي به امري متداول در حوزه‌هاي علميه تبديل شد. حاشيه‌نگاري بر شعر، آن هم شعر معاصر، غريب و نامتداول است كه چندان سابقه‌اي در ادب معاصر فارسي ندارد. مهدي اخوان ثالث به سائقه استعداد، مطالعه زياد، پرورش در حوزه فرهنگي خراسان و آشنايي با متون ادب فارسي و عربي در اين زمينه شاعري پركار و كم مانند است. اخوان ثالث بر شعر خود از مجموعه ارغنون تا آخرين مجموعه شعريش، تو را اي كهن بوم و بر دوست دارم ، حاشيه‌هاي گوناگون، طنزآلود، آگاهي‌بخش و ظريف نگاشته است. بر اساس اين تحقيق، عمده دليل او براي اين كار دفع دخل مقدر و ابهام‌زدايي از نظريات ادبي او توسط ديگران است. اين تحقيق به روش تحليلي توصيفي انجام شده و در پي يافتن علل گرايش فراوان اخوان به سنت خود‌حاشيه‌نويسي است.