بررسي تأثير كود نانوكلات آهن بر عملكرد، اجزاي عملكرد و محتواي پروتئين دانه لوبياقرمز (Phaseolus vulgaris L.) در شرايط تنش خشكي

با توجه به نقش آهن در فرآيندهاي متابوليكي گياه از جمله افزايش كلروفيل، فتوسنتز و در نهايت افزايش عملكرد محصولات زراعي، تحقيق حاضر با هدف بررسي تأثير كود نانوكلات آهن بر برخي خصوصيات رشدي و عملكرد لوبياقرمز تحت شرايط تنش خشكي به اجرا در آمد. آزمايش در سال زراعي 951394 در مزرعه­اي واقع در روستاي طوهان شهرستان جيرفت، به‌صورت كرت­هاي خردشده در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. سه سطح تنش خشكي شامل بدون تنش، تنش در مرحله رشد رويشي (قطع آبياري در زمان ظهور سه‌برگچه اول و ظهور سه‌برگچه سوم) و تنش در مرحله رشد زايشي (قطع آبياري در زمان آغاز گلدهي و گلدهي) به عنوان فاكتور اصلي و مصرف كود نانوكلات آهن در سه سطح 0، 5 و 10 كيلوگرم در هكتار به عنوان فاكتور فرعي درنظرگرفته شد. در اين آزمايش صفات طول شاخه اصلي، تعداد شاخه فرعي، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، عملكرد دانه و بيولوژيك، و درصد و عملكرد پروتئين دانه مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج آزمايش نشان داد كه تيمار بدون تنش و مصرف 10 كيلوگرم در هكتار كود منجر به حصول بالاترين مقادير صفات طول شاخه اصلي (67.9 سانتي­متر)، تعداد شاخه­هاي فرعي (11.2)، تعداد غلاف در بوته (21.1)، وزن100دانه (29.9 گرم)، عملكرد دانه (861.4 كيلوگرم در هكتار)، عملكرد بيولوژيك (4711.9 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد پروتئين دانه (169.2 كيلوگرم در هكتار) شد. البته براي صفات فوق و در شرايط بدون تنش، تفاوت آماري معني‌داري بين مصرف 10 و 5 كيلوگرم در هكتار كود مشاهده نشد. همچنين وقوع تنش در هر دو مرحله رشد رويشي و زايشي سبب كاهش صفات مورد بررسي گرديد، به‌طوري‌كه كمترين مقادير صفات تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه، عملكرد دانه، بيولوژيك و پروتئين دانه از وقوع تنش در مرحله رشد زايشي حاصل گرديد. در بين صفات مورد بررسي نيز تنها درصد پروتئين دانه با اعمال تيمارهاي تنش افزايش معني‌داري نشان داد كه اين افزايش در تنش در مرحله رشد زايشي به ميزان 19.2 درصد بيشتر از شرايط بدون تنش بود. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده نتيجه‌‎گيري شد كه كاربرد كودهاي نانوكلات در هر يك از شرايط­ بدون تنش، تنش در مرحله رشد رويشي و تنش در مرحله رشد زايشي در مقايسه با عدم مصرف اين نوع كود، اثر مثبتي بر خصوصيات رشدي و عملكرد گياه داشت، به‌طوري‌كه تنها براي عملكرد دانه كه جزء اقتصادي و مهم لوبياقرمز محسوب مي­گردد، مصرف 10 كيلوگرم در هكتار كود در مقايسه با عدم مصرف آن به‌ترتيب در هر يك از شرايط بدون تنش، تنش در مرحله رشد رويشي و زايشي به‌ترتيب افزايش 16.20، 13.92 و 11.14 درصدي عملكرد حاصل گرديد.