تعيين ارتباط افت سطح آب زيرزميني و فرونشست زمين در آبخوان دشت دامنه-داران با تركيب مدل‌هاي عددي و تحليلي

فرونشست متاثر از عوامل متعددي است كه از جمله مهم‌ترين و شايع‌ترين آن برداشت بيش از حد آب زيرزميني از آبخوان‌هاي آبرفتي است. فرونشست در دشت دامنه-داران نيز همانند بسياري از دشت‌هاي كشور اخيرا گسترش يافته است. آبخوان آبرفتي دشت، آزاد است اما بخش‌هاي از آن به‌دليل تنوع ليتولوژيكي تحت فشار عمل مي كند و استعداد رخداد فرونشست را دارد. در اين راستا ابتدا نرخ فرونشست در آبخوان به روش تداخل سنج راداري تعيين شد. نتايج نشان داد كه تقريبا فرونشست در بيشتر بخش جنوب شرقي دشت گسترش يافته است و ميزان آن حداكثر حدود 6.38 سانتي‌متر است. جهت ارتباط افت سطح آب در ابخوان با فرونشست زمين مدل ‌آبخوان به روش تفاضلات محدود تهيه گرديد كه بيانگر كسري مخزن آبخوان آبرفتي به ميزان 33.8 ميليون مترمكعب است. پيش بيني سطح آب زيرزميني ناشي از كاهش 50 درصدي پمپاژ از آبخوان نسبت به پمپاژهاي كنوني نشان داد كه سطح آب پيش‌بيني شده همبستگي بيش از 70 درصد را در بخش جنوب شرقي آبخوان كه شرايط مشابه آبخوان تحت فشار دارد با فرونشست زمين نشان مي‌دهد و بيانگر تاثير قابل توجه آن در كاهش فرونشست در آبخوان است. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه يكي از مهم‌ترين راه‌كارهاي پيشنهادي جهت كنترل وضعيت موجود، كاهش بهره‌برداري از منابع آب‌زيرزميني است كه اين امر مهم مي‌تواند با اصلاح و تعديل پروانه‌هاي بهره برداري چاه‌ها به ميزان حداقل 50 درصد و سپس نظارت دقيق بر پمپاژها از طريق نصب كنتورهاي هوشمند و استفاده بهينه از آب در بخش كشاورزي ميسر گردد.