اثر كاربرد كودهاي آلي و زيستي بر خصوصيات رشدي و بيوشيميايي رازيانه (Foeniculum vulgar Miller) در شرايط گلخانه

اين پژوهش به منظور بررسي اثرات كاربرد كودهاي آلي و زيستي بر خصوصيات مورفوفيزيولوژيكي و فيتوشيميايي رازيانه (Foeniculum vulgar Miller) انجام شد. در اين مطالعه، اثر ورمي كمپوست (صفر، 4 و 8 درصد در گلدان)، كود حيواني (صفر، 7.5 و 15 درصد در گلدان) و قارچ مايكوريزا (تلقيح 1 درصد و عدم تلقيح) بر ويژگي هاي فيزيولوژيكي و بيوشيميايي رازيانه در شرايط گلخانه مورد بررسي قرار گرفت. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي اجرا شد. نتايج نشان داد كودهاي آلي و زيستي باعث بهبود خصوصيات عملكردي و فيتوشيميايي رازيانه نظير ارتفاع بوته، وزن دانه در بوته، وزن تر و خشك ريشه و گياه، محتواي فنول و فلاونوئيد كل، فعاليت آنتي اكسيداني، درصد اسانس و درصد كلونيزاسيون شدند. حداكثر ارتفاع بوته، تعداد گل، چتر و دانه در بوته و وزن تر و خشك ريشه، پس از كاربرد تلفيقي 8 درصد در گلدان ورمي كمپوست، 15 درصد در گلدان كود حيواني و كاربرد مايكوريزا حاصل گرديد.  بر اساس نتايج، بالاترين ميزان فلاونوئيد كل (177.66 ميلي گرم در صد گرم ماده خشك) پس از كاربرد تلفيقي 8 درصد در گلدان ورمي كمپوست، 15 درصد در گلدان كود حيواني و كاربرد مايكوريزا مشاهده شد. نتايج اين مطالعه نشان داد بيشترين وزن تر و خشك گياه (به ترتيب با ميانگين هاي 121.33 و 17.41 گرم) پس از كاربرد تلفيقي مايكوريزا و 15 درصد در گلدان كود حيواني حاصل گرديد. كاربرد مايكوريزا در تركيب با 15 درصد در گلدان كود حيواني نسبت به ساير تيمارها باعث افزايش معني‌دار محتواي فنول كل در اندام هوايي با ميانگين 73.22 ميلي گرم در صد گرم ماده خشك شد. افزون بر اين، بيشترين ميزان فعاليت آنتي‌اكسيداني (51 درصد) پس از كاربرد تلفيقي  8 درصد در گلدان ورمي كمپوست و 15 درصد در گلدان كود حيواني حاصل گرديد. كاربرد كودهاي آلي و زيستي به طور معني داري باعث افزايش وزن هزار دانه و درصد اسانس در گياه رازيانه شد. پس از اعمال تيمار 15 درصد در گلدان كود حيواني، بيشترين درصد اسانس ميوه با ميانگين 3.43 درصد حاصل گرديد. به طور كلي بالاترين درصد اجزاي تشكيل‌دهنده اسانس ميوه در شرايط گلخانه، به ترتيب مربوط به (E)Anethole (78.26 درصد)، Fenchone (7.15 درصد)، Limonene (6.12 درصد) و Methyl chavicol (3.85 درصد) بود. ميزان (E)Anethole به عنوان تركيب غالب اسانس، در تيمار شاهد 66.92 درصد گزارش گرديد. كاربرد تلفيقي مايكوريزا و 4 درصد در گلدان ورمي كمپوست محتواي (E)Anethole موجود در اسانس را تا 80.72 درصد افزايش داد. به طور كلي ورمي كمپوست، كود حيواني و مايكوريزا باعث بهبود خصوصيات رشدي، بيوشيميايي و عملكرد اسانس رازيانه شد. اين كودها با در اختيار قرار دادن مقادير زيادي از عناصر غذايي مورد نياز و تأثير بر جنبه هاي مختلف رشد و توسعه ريشه، عملكرد گياه را افزايش دادند. در اين ميان شايد نقش نيتروژن به دليل مشاركت در پروتئين سازي و نقش آهن در تثبيت نيتروژن، فتوسنتز و انتقال الكترون، بيشتر از بقيه نمايان باشد.