ارزيابي برخي پارامترهاي بيوشيمايي و فعاليت آنتي‌اكسيداني گياه ريحان (Ocimum basilicum L.) در واكنش به ورمي كمپوست و سولفات مس

ورمي كمپوست يكي از روش هاي مناسب تبديل مواد زايد آلي به كودهاي آلي مي باشد و استفاده از آن باعث بهبود شرايط فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك مي‌شود.  همچنين مس يك عنصر ريزمغذي گياه است، به گونه‌اي كه كمبود آن، متابوليسم گياه را تحت تأثير قرار مي‌دهد. به منظور بررسي تأثير ورمي‌كمپوست و سولفات مس بر صفات بيوشيميايي گياه دارويي ريحان، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند اجرا شد. فاكتورها شامل ورمي‌كمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هكتار) و سولفات مس در سه سطح (صفر، 3 و 6 در هزار) با سه تكرار بودند. نتايج مقايسه ميانگين نشان داد كه ورمي‌كمپوست اثر معني‏داري بر ميزان كلروفيل، فعاليت آنتي‌اكسيداني، آنتوسيانين، فلاونوئيد، قند و عملكرد بيولوژيك ريحان داشت، به‌طوري‌كه بيشترين ميزان فلاونوئيد (3/26 ميلي‌گرم بر گرم) با كاربرد 10 تن در هكتار ورمي‌كمپوست و كمترين ميزان آن (2/65 ميلي‌گرم بر گرم) از شاهد بدست آمد. تيمار 10 تن در هكتار ورمي‌كمپوست، 37/05 درصد نسبت به شاهد،  قند گياه را افزايش داد. سولفات مس نيز بر ميزان كلروفيل a و كل، فعاليت آنتي‌اكسيداني، فنول، محتوي آنتوسيانين، قند و عملكرد بيولوژيك تأثيرگذار بود، به‌طوري‌كه بيشترين ميزان فعاليت فنول و قند (به‌ترتيب 15/29 و 12/99 ميلي‌گرم بر گرم) از تيمار 3 در هزار سولفات مس و كمترين ميزان آن‌ها (به‌ترتيب 10/98 و 9/19 ميلي‌گرم بر گرم) از شاهد بدست آمد. نتايج اثرات متقابل نيز نشان داد، بيشترين ميزان كلروفيل a (1/62ميلي‌گرم برگرم)، كلروفيل  b (2/57 ميلي‌گرم بر گرم)، كلروفيل كل (4/19 ميلي‌گرم بر گرم)، فعاليت آنتي‌اكسيداني (92/57 درصد) و آنتوسيانين (3/03 ميلي‌گرم بر گرم) با كاربرد 10 تن در هكتار ورمي‌كمپوست و سولفات مس 3 در هزار بدست آمد. علاوه‌ بر اين بيشترين افزايش در عملكرد بيولوژيك (20968/3 كيلوگرم در هكتار) با كاربرد تيمار پنج تن در هكتار ورمي‌كمپوست همراه با سولفات مس شش در هزار و كمترين آن (16596/7 كيلوگرم در هكتار) مربوط به شاهد بود.  با توجه به نتايج اين آزمايش، مي‌توان تيمار10 تن در هكتار ورمي‌كمپوست و سولفات مس 3 در هزار را بعنوان تيمار برتر براي بهبود برخي صفات بيوشيميايي و آنتي‌اكسيداني  گياه ريحان توصيه نمود.