هايپرموبيليتي مفاصل و آسيب در ورزش: مروري بر مطالعات

مقدمه و اهداف هايپرموبيليتي مفصل به‌عنوان يكي از سازگاري ‌هاي بافتي سيستم اسكلتي -عصبي -عضلاني بدن در مواجهه با تمرينات ورزشي به شمار مي رود. هدف از انجام تحقيق حاضر بررسي ارتباط هايپرموبيليتي مفاصل و آسيب در ورزش بود.مواد و روش‌ها در اين پژوهش مروري، جستوجوي پيشينه تحقيق از طريق موتورهاي جستجوگر الكترونيك در دو دهه گذشته (از سال2000 تا 2020) در پايگاه اطلاعاتي گوگل اسكالر و پاب‌مد انجام شد. براي جستوجو از واژه ‌هاي كليدي، هايپرموبيليتي،  هايپرموبيليتي مفصل، بي ثباطي مفصلي، ورزش، ورزش‌ها، آسيب، به همراه مترادف‌هاي مرتبط استفاده شد. همچنين براي جست‌وجوي مقالات فارسي از پايگاه مجلات كشور، اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي، علوم و فناوري اطلاعات ايران، اطلاعات مقالات علوم پزشكي ايران و كتابخانه پزشكي ايران استفاده شد. يافته‌ها با در نظر گرفتن معيارهاي ورودي و خروجي پژوهش حاضر، 19 مقاله ( شامل 18 مقاله انگليسي و 1 مقاله فارسي) انتخاب شدند. در اين مطالعات، به ميزان هايپرموبيليتي مفصلي در بين ورزشكاران مختلف پرداخته شد و ميزان آن بر اساس معيار بيتون –هوران در سه دسته‌بندي كم، متوسط و بالا قرار گرفته است. هايپرموبيليتي كم در بين كل رشته‌هاي ورزشي به‌طور ميانگين75.3 و اين ميزان براي هايپرموبيليتي متوسط و بالا 24.7 گزارش شده است. موضوع آسيب‌زا نبودن‌هايپرموبيليتي مفصلي در بين ورزشكاران در 5 مقاله گزارش شده بود و معتقد بودند هايپرموبيليتي مفصلي در محدوده نمره ( 1.6 تا 8) در معيار مذكور، آسيب‌زا نبوده و در ورزشكاران زن جوان و در مفصل كمر ضروري است. همچنين 8 مقاله شامل يك مطالعه مروري و يك مطالعه آينده نگر و يك مطالعه موردشاهدي و يك مطالعه كوهرت طولي و يك مطالعه تحليلي مقطعي و يك تحقيق آينده نگر به مضرات هايپرموبيليتي مفصلي در ورزش پرداخته‌اند. در اين مطالعات، هايپرموبيليتي مفاصل زانو، شانه و مچ پا به ترتيب بالاترين رابطه معناداري با آسيب‌ها را نشان دادند. نتيجه‌گيري بر اساس يافته‌هاي پژوهش، هايپرموبيليتي مفصلي، في نفسه عامل خطري مستقل براي همه رشته‌هاي ورزشي نيست. براي تعيين آسيب‌زايي هايپرموبيليتي مفصلي در ورزشكاران، بايد ميزان هايپرموبيليتي، جنسيت، سن ورزشكاران، نوع مفصل، نوع ورزش و دوره‌هاي تمريني مد نظر قرار گيرد. با درنظر گرفتن موارد فوق، هايپرموبيليتي مفصلي به ميزان بهينه و پايين ‌تر از نمره 5 در مقياس بيتونهوران براي ورزشكاران رشته‌هاي مختلف ورزشي در سنين پايين، به شرط آنكه با ضعف و كمبود قدرت عضلاني، مفصلي همراه نباشدنمي‌تواند آسيب‌زا باشد. هايپرموبيليتي مفصلي بالاتر (نمره 5 تا9)، اگر همراه با ضعف عضلاني و  با دوره‌هاي مكرر و طولاني تمريني باشد، مي‌تواند عامل خطرآسيب باشد.