امكان‏‌سنجي سرايت احكام اماكن مقدس به مقادير توسعه ‏يافته

در آيات و روايات اسلامي برخي از اماكن ديني ـ مانند شهر مكه، مسجدالحرام و مسجدالنبي ـ از قداست و احكام خاصي برخوردار است؛ مثلاً مكلفي كه غسل بر او واجب شده مجاز نيست بدون طهارت به اين دو مسجد وارد شود يا متمتع پس از اتمام اعمال عمره تمتع، مطلقاً يا در فرض خوف فوت حج نبايد از شهر مكه خارج شود. بايد توجه داشت كه اين اماكن مقدس در طول تاريخ و گذر زمان با توسعه و تحول همراه بوده و مساحت و محدوده آنها افزايش يافته است. از اين‏رو ترتب احكام مختص به اين مكان‌‏ها بر محدوده افزايش ‏يافته آنها محل ترديد است. اين ترديد باعث شده تا برخي از فقها احكام اختصاصي اين مكان‏‌ها را فقط بر محدوده قديم آن جاري بدانند و برخي ديگر معتقد شوند، توسعه تأثيري بر ترتب حكم شرعي ندارد. نتايج حاصل از اين تحقيق، كه به صورت كتابخانه‌‏اي و نرم افزاري و با تحليل ادله صورت گرفته، حاكي از اين است كه توسعه اماكن مقدس تأثيري بر حكم مختص به اين مكان‏‌ها ندارد و در اين باره حق به جانب فقيهاني است كه معتقدند: «مادامي كه عرفاً عنوان بر محل توسعه‏ يافته از اين مكان‏‌ها صادق است، حكم شرعي مترتب مي‌‏شود».