سبك‌شناسي ساختاري و محتوايي شرفنامۀ بدليسي اثر شرف‌خان بدليسي

زمينه و هدف: كتاب شرفنامه منبع مهمي در تاريخ كردها و سرزمين كردستان است و يكي از با‌ارزشترين مآخذ در بررسي تاريخ محلي ايران و عثماني بويژه در قرن دهم است كه مؤلف آن، خود شاهد بسياري از رخدادهاي اين دوره بوده است. اين اثر، علاوه بر نقل وقايع، شامل آگاهيهاي فراوان درباره شيوه حكومتي، دستگاه مالياتي، ديواني و اطلاعات جغرافيايي منابع كردنشين است. هدف اين پژوهش، با توجه به ارزش اين اثر و بقصد شناخت و معرفي بيشتر آن، بررسي ساختاري و محتوايي و نشان‌دادن مؤلفه هاي سبك‌شناسانه آن است. نگارندگان با توصيف و تحليل شرفنامه در سه سطح زباني ـ ساختاري، ادبي ـ هنري و زيباشناسي و محتوايي ـ فكري، سعي كرده اند نكات ارزشمند و برجسته اثر را به مخاطب نشان دهند.روش‌ مطالعه: روش تحقيق دراين مقاله، توصيفي تحليلي ميباشد و اطلاعات ازطريق جستجو در منابع كتابخانه اي گردآوري شده است. گستره مطالعه، كتاب شرفنامه ميباشد كه نمونه هاي فراواني از ويژگيهاي سبكي ‌و محتوايي مبتني بر شيوه استقرايي از آن ذكر گرديده ‌است.يافته ها: كتاب شرفنامه همان ويژگيهاي نثرهاي تاريخي دوره صفويه را دارد و از جانبي ميراث دوره تيموريان نيز هست كه با تأثير پذيرفتن از عواملي همچون گسترش زبان تركي در نتيجه تسلط حاكمان و فرمانروايان ترك زبان و نفوذ علماي شيعه در ترويج زبان عربي و همچنين بستر فرهنگي سرزمين كردزبان، سرشار از واژگان تركي، مغولي، عربي و احياناً كردي يا كردي‌گونه است. نتيجه گيري: از‌جمله ويژگيهاي نثر اين كتاب، استفاده هنرمندانه از صنايع بديعي در حوزه بديع لفظي و معنوي است كه از اين ميان سجع و جناس در حوزه بديع لفظي و تشبيه فشرده، استعاره، تلميح، كنايه و اغراق در حوزه بديع معنوي، پربسامدترين آرايه هاي ادبي هستند. شرفنامه از نظر فكري، دربردارنده ويژگيهايي چون نخبه گرايي، شريعت‌مداري انتقادي و درعين حال رويكردي ستايش‌آميز به كردها است. از ديگر ويژگيهاي نثر اين كتاب، اطناب و اسهاب و تكرار مترادفات است. مؤلف كتاب در ديباچه و همه سرفصلهاي كتاب، سخن را تا آنجا كه در توانايي اوست، با نثري مسجع به درازا ميكشاند و هرگاه مقصودش تنها ذكر واقعه و رويدادي است، كلامش بسادگي ميل ميكند. قلم ميرشرف‌الدين، روان و فهم مطالب، جز در مواردي نادر، آسان است.