كليدواژه :
ايران , ساسانيان , شاپور دوم , شاهنامه , يمن , گورنبشتۀ نماره , حيره , روم
چكيده فارسي :
شكست نرسي از روم و مرگ زودهنگام جانشينش، هرمز دوم، باعث شد تا اعراب در زمان خردسالي شاپور دوم حملههاي غارتگرانهاي به غرب و جنوب ايران داشته باشند و حتي مهاجمان از قصري در حومۀ تيسفون يكي از شاهدختهاي بلندپايۀ ساساني را ربودند. از سوي ديگر يمن كه به موازات هاماوران در شاهنامه به كار رفته است در بخش ساساني شاهنامه به وضوح به حيره اطلاق شده است و اين مطلب در پادشاهي يزدگرد يكم در شاهنامه كاملاً مشهود است. در پادشاهي شاپور دوم در شاهنامه نيز يمن به حيره اشاره دارد. در حالي كه مورّخان اوايل دوره اسلامي مانند طبري و بلعمي از وضع حيره پيش از عمليات انتقامي شاپور و درگيرودار آن غفلت كردهاند، در واقع گزارش شاهنامه حاوي اين اطلاع مهم است كه اين عمليات ابتدا متوجه حيره بود و سپس برضد قبايل عربي كه در حمله به ايران دست داشتند. بررسي گورنبشتۀ نماره و رويدادهاي سياسي روم مقارن با حملۀ انتقامي شاپور، درستي گزارش شاهنامه را تأييد ميكند.