اجزاي شيميايي، سميت تدخيني و تاثير بيوشيميايي و ضد تغذيه‌اي اسانس Eucalyptus oleosa Muell. روي سوسك كشيش، Rhyzopertha dominica (F.)

سوسك كشيش، Rhyzopertha dominica (F.)، باعث ايجاد خسارات كمي و كيفي گسترده اي به دانه هاي غلات انباري مي شود. استفاده از تركيبات شيميايي ساختگي در مديريت چنين آفاتي آثار جانبي زيادي از قبيل آلودگي محيط زيست، تهديد سلامتي انسان و توسعه مقاومت آفات را در پي داشته است. توانمندي حشره كشي نويدبخش اسانس هاي استخراج شده از گونه هاي مختلف جنس Eucalyptus روي حشرات آفت در پژوهش هاي اخير نشان داده شده است. در اين تحقيق، تاثير كشندگي و زيركشندگي اسانس E. oleosa Muell. روي حشرات كامل R. dominica بررسي شد. تجزيه شيميايي اسانس نشان داد كه تركيبات ترپني نظير 1,8-cineole ، α-pinene ، trans-pinocarveol ، (S)-α-terpineol و β-eudesmol واجد بالاترين مقدار بودند. حشرات كامل در برابر تدخين اسانس حساس بودند؛ به طوري كه مقادير LC50 (غلظت كشنده 50 درصد) محاسبه شده بعد از 24، 48 و 72 ساعت به ترتيب 42.923، 35.828 و 34.044 ميكروليتر بر ليتر هوا برآورد شد. با وجود افزايش فعاليت آنزيم هاي آلفا - و بتا-استراز، محتواي پروتئين، گليكوژن و ليپيد كل و فعاليت هاي آميلوليتيك و پروتئوليتيك حشرات كامل تيمار شده با LC30 (غلظت كشنده 30 درصد) اسانس به صورت معني داري در مقايسه با شاهد كاهش يافت. شاخص مصرف (CI)، نرخ مصرف نسبي (RCR) و نرخ رشد نسبي (RGR) هم در حشرات كامل تيمار شده به صورت معني داري كاهش يافت. شاخص بازدارندگي تغذيه اي (FDI) 59.40 درصدي تحت تاثير غلظت كشنده 30 درصد اسانس در حشرات تيمار شده محاسبه شد. با توجه به تاثير كشندگي و زيركشندگي مشاهده شده، اسانس E. oleosa مي تواند براي انجام بررسي هاي تكميلي در راستاي مديريت R. dominica مورد توجه قرار گيرد.