بررسي اثرات تخريبي جريان سيلابي بر روي دال بتني كف سرريز (مطالعه موردي: سرريز سد بوكان)

سرريز به‌عنوان يكي از مهم‌ترين سازه‌هاي آبي وابسته سدها، جريان سيلاب ورودي به مخزن سد را در مواقع تكميل ظرفيت آن، با ايمني كافي به پايين‌دست انتقال مي‌دهد. ايمني سدها به‌طور اهم ارتباط مستقيم و تنگاتنگي باكفايت ظرفيت سرريز دارد. ازاين‌رو اطمينان از عملكرد دقيق سازه‌اي و هيدروليكي سرريزها از نكات حائز اهميت در همه سدها مي‌باشد. درتحقيق حاضر، به‌منظور بررسي عوامل مؤثر بر تخريب پانل بتني سرريز سد بوكان با بهره‌گيري از نرم‌افزارهايWS77 و Flow3D به شبيه‌سازي مشخصه‌هاي هيدروليكي جريان بر روي سرريز به ازاي دبي‌هاي سيلابي 50 و 10000 ساله پرداخته شد. عوامل مختلف شناخته‌شده در تخريب پانل بتني سرريزها همچون وقوع پديده كاويتاسيون، نوسانات فشار، فشار بركنش و جك هيدروليكي نيز موردبررسي قرار گرفتند. همچنان كه در نتايج آمده است، حداقل شاخص كاويتاسيون در سيلاب‌هاي منتخب 50 و 10 هزارساله به ترتيب 0/31 و 0/275 است كه از مقدار بحراني 0/2 بيشتر است. علاوه بر آن شاخص پتانسيل خرابي در حداكثر مقادير محاسبه‌شده در دو سيلاب مذكور به ترتيب برابر با 111 و 198 (در آفست 2/5 سانتيمتري) است كه از مقدار آستانه تخريب برابر با 500، فاصله دارد. براين اساس وقوع پديده كاويتاسيون غيرمحتمل و لحاظ اقدامات مقابله با كاويتاسيون همچون سازه هواده‌ها در سرريز سد بوكان توصيه نمي‌شود. با اين ‌وجود نتايج بررسي‌ها حاكي از آن است كه با افزايش فشار ناشي از وقوع پديده جك هيدروليكي در كنار فشار بركنش به مقادير بيش از مؤلفه وزن و نيروي مقاوم انكرها، منجر به جابجايي پانل بتني كف سرريز شده است كه مي بايست ترميم شود.