بررسي تغييرات ريخت‌‌شناسي مصب‌‌ها (شبيه‌سازي عددي رودخانه شلمانرود با نرم‌افزار MIKE21)

ويژگي‌هاي هندسي و ريخت‌‌شناسي هر رودخانه از مشخصه‌‌هاي اصلي آن به‌شمار مي‌‌آيد كه به‌وسيله‌ آن برنامه‌‌ريزي مديريتي حوضه و حفظ منابع طبيعي پيرامون آن انجام مي‌‌پذيرد. مصب‌‌ها در دهانه رودخانه‌‌ها در يك منطقه مرزي بين دريا و خشكي تشكيل مي‌‌شوند. تغيير شكل مصب‌‌ها بر اثر رسوب‌گذاري و فرسايش، باعث تغيير الگوي جريان رودخانه مي‌‌شود. در اين پژوهش از مدل هيدروديناميك (HD) براي محاسبه مقادير دبي و سرعت و از مدل انتقال رسوب (ST) براي محاسبه بار معلق و تراز بستر استفاده شده است. نتايج حاصل از مدل هيدروديناميك نشان داد كه حداكثر سرعت در 17 كيلومتري ايستگاه شلمان (ابتداي بازه سوم) تقريباً 4/7 متر بر ثانيه است. اين مقدار با نزديك‌شدن به انتهاي مصب تا حدود 1/5 متر بر ثانيه كاهش مي­يابد. به‌دليل اهميت نقش سيلاب ها در تغييرات بستر، مدل با استفاده از دبي سيلاب 25 ساله رودخانه شلمانرود (355 مترمكعب بر ثانيه) براي بازه‌ يك ساله اجرا شد. پس از آن مسير رودخانه به سه قسمت تقسيم شد و رفتار رودخانه شلمانرود با توجه به تغيير شكل ايجادشده در مقاطع هر قسمت بررسي شد. بيش‌ترين مقدار رسوب‌گذاري در قسمت اول در حالت غيرسيلابي 0/41 متر و در حالت سيلابي 1/1 متر است. در قسمت دوم رسوب‌گذاري افزايش مي يابد و در حالت غيرسيلابي به 0/8 متر و در حالت سيلابي به 2 متر مي رسد. در قسمت سوم مقدار رسوب‌گذاري بيش‌تراز قسمت­هاي اول و دوم خواهد بود. بيش‌ترين مقدار رسوب‌گذاري در اين قسمت در حالت غيرسيلابي 0/53 متر و در حالت سيلابي 1/4 متر مي‌‌باشد.