ارزيابي فيزيولوژيك پاسخ به شوري سه گياه دارويي رازيانه (Foeniculum vulgare)، زنيان (Trachyspermum ammi) و انيسون (Pimpinella anisum) در شرايط گلداني

شوري خاك و آب از جدي‌ترين مشكلات زيست محيطي در جهان است. گياهان دارويي از منابع بسيار ارزشمند در گستره وسيع منابع طبيعي ايران هستند كه در صورت شناخت علمي، كشت، توسعه و بهره برداري صحيح مي‌توانند نقش مهمي در سلامت جامعه، اشتغال زايي و صادرات غيرنفتي داشته باشند. اين تحقيق در مزرعه تحقيقاتي چاه اناري دانشگاه صنعتي اصفهان به صورت فاكتوريل دو عاملي در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي شامل چهار سطح شوري نمك كلريد سديم صفر (شاهد)، 40، 80 و 120 ميلي مولار و عامل دوم شش نوع گياه (تركيب سه جنس و گونه با توده ها از گياهان رازيانه، زنيان و انيسون) در سه تكرار به صورت گلداني انجام گرفت. صفات كلروفيلa  و b، نشاسته برگ، عناصر سديم و پتاسيم و نسبت آنها، تركيبات فنلي، H2O2، عملكرد دانه، وزن هزار دانه، وزن خشك ريشه و اندام هوايي و ارتفاع اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه سطوح شوري تأثير متفاوتي بر صفات مختلف اين سه گونه و ژنوتيپ‌هاي آنها داشت. با افزايش شوري وزن خشك ريشه و اندام هوايي، ارتفاع، عملكرد، وزن هزار دانه كاهش يافت و از طرفي غلظت H2O2 و تركيبات فنلي و ظرفيت آنتي اكسيداني با افزايش سطح شوري افزايش يافت. غلظت كلروفيل و نشاسته در گونه‌هاي مورد مطالعه و ژنوتيپ ها متفاوت بود، به طوريكه غلظت كلروفيل در ژنوتيپ هاي رازيانه تا سطح 80  ميلي مولار شوري افزايش و سپس كاهش يافت ولي در دو گونه ديگر روندي كاهشي داشت. غلظت سديم و نسبت سديم به پتاسيم با افزايش سطح شوري افزايش يافت و اين افزايش در انيسون محسوس‌تر بود. غلظت پتاسيم در هر سه گونه با افزايش شوري كاهش يافت ولي بيشترين كاهش مربوط به گياه انيسون بود. نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه در اين آزمايش انيسون بيشترين خسارت را از تنش شوري در صفات مورد بررسي ديد، در حاليكه قابليت تحمل شوري رازيانه و زنيان قابل مقايسه است، هر چند كه ميزان تحمل شوري بويژه در دو گونه اخير تابع تفاوت ژنوتيپي است.