اهميت تخيل اجتماعي در سياست و نسبت آن با ادعاي تصوري بودن ملت ايران

برخي پژوهشگران اروپايي بر اين باورند كه مفاهيمي همچون ملت و ناسيوناليسم مفاهيمي جديد هستند و از قرن هجدهم به بعد شكل گرفته اند. راويان اين ديدگاه استدلال مي كنند كه اين مفاهيم تا پيش از اراده روشنفكران و حكومت ها براي بازسازي و بركشيدن آنها از دل تاريخ و استفاده سياسي از آنها اساسا وجود نداشته اند. در مورد ايران نيز براي نمونه ضيا ابراهيمي بحثي را به عنوان ناسيوناليسم بي جا ساز در كتاب خود با عنوان پيدايش ناسيوناليسم ايراني مطرح مي نمايد. از نظر او روشنفكراني ايراني تلاش كردند تا ايران را در يك فرآيند ايدئولوژيك، بي مكان و بي جا تصور كنند و آن را با اروپا و نه اعراب پيوند دهند و اين فرآيند آميخته به نژاد پرستي و نگرش هاي نازيستي و عرب ستيزي ايرانيان بوده است. اين مقاله نشان مي دهد كه مفاهيمي همچون تخيل اجتماعي و روايتگري موجب قوام هويت ملي و به تبع آن دولتملت ايران بوده اند. تخيل در معنايي كه توضيح خواهيم داد نزد ايرانيان هماره داراي جايگاهي ويژه بوده است و نقش محوري در شكل دهي به هويت ايرانيان داشته است و در مواجهه ايرانيان با جهان مدرن در آستانه مشروطه نوعي درك مدرن از ملت را شكل داده است. ابراهيمي ضمن خطاهاي روشي درك درستي از تاريخ ايران نيز ندارد و بررسي ايران ذيل ديدگاه هاي اروپايي نيز اشتباه ديگر وي به شمار مي آيد.