توسعه سياسي و نهادمندي قدرت سياسي: ارائه الگويي نوين براي سنجش توسعه سياسي

اهميت توسعه سياسي و نقش و جايگاه آن در ديگر ابعاد توسعه، باعث شده تا موسسات بسياري در سطح جهاني به رصد وضعيت توسعه سياسي بپردازند. هر چند ليست شاخص هايي كه موسسات جهاني براي سنجش وضعيت توسعه يافتگي سياسي به كار مي‌برند، تا حدود زيادي مرتبط با مفهوم توسعه سياسي ست ولي به نظر مي‌رسد كه تمام وجوه آن را پوشش نمي‌دهد. به همين منظور در اين پژوهش سعي شده است مدل جديدي براي سنجش مفهوم توسعه سياسي ارائه گردد. بر اساس روش تحقيق توصيفي_تحليلي، الگوهاي موجود براي سنجش توسعه سياسي مورد ارزيابي قرار گرفته و سپس در سه گام مفهوم سازي، سنجش پذيري و رتبه بندي الگوي پيشنهادي ارائه شده است. براي اين كه الگوي نوين پژوهش از پشتوانه نظري برخوردار بوده و صرفاً ساخته ذهن نباشد، از چارچوب نظري نهادگرايي استفاده شده است. از منظر نهادگرايي، كاركرد نهادهاي سياسي، ساماندهي كنش سياسي افراد در ارتباط با كسب و اعمال قدرت سياسي ست، بنابراين، مي‌توان گفت توسعه سياسي، مستلزم نهادينه (تر) شدن (هر چه بيشتر) قدرت سياسي ست. به موازات افزايش نهادمندي قدرت سياسي در پنج حوزه انحصار، كسب، اعمال، انفكاك و ادغام قدرت سياسي، شاخص هاي مختلف توسعه سياسي هم چون: ثبات نظم سياسي، مشاركت سياسي، رقابت سياسي، حاكميت قانون، توانايي يا ظرفيت نظام سياسي و حقوق شهروندي ارتقاء خواهد يافت. علاوه بر اين، الگوي پيشنهادي پژوهش، براي تبيين وضعيت توسعه يافتگي سياسي جوامع مختلف و شناسايي چالش هاي آن نيز قابل كاربرد است.