تحليلِ شيوعِ بيماريِ كوويدِ-19 ازمنظرِحقوقِ محيطِ زيست

شيوع بيماري كوويد-19 در ارتباط با حقوق محيط زيست، از ابعاد مختلف قابل بررسي است. از لحاظ نظري نشان‌دهندۀ ريشه‌هاي عميق بحران فلسفي، اخلاقي و حقوقي انسان در مواجهه با طبيعت است. از لحاظ عملي نقش حقوق محيط زيست در پيشگيري از شيوع بيماري‌هاي مشترك «انسان -حيوان» را يادآورمي‌شود. از لحاظ آثار زيست محيطي، دو چهرۀ متفاوت مثبت و منفي در محيط زيست طبيعي و انساني از خود نشان داده است. در سويۀ مثبت، شيوع اين بيماري به صورت موقت، باعث ارتقاي كيفيت محيط زيست شهري (آلودگي هوا، صوت، مصرف سوخت) شده و نسبت به حيوانات، باعث منع تجارت و فروش و مصرف گوشت حيوانات وحشي گرديده است. در سويۀدوم، آثار منفي اين بيماري بر موضوعاتي چون انباشت پسماندهاي پزشكي، مصرف بي‌رويۀ آب و تعليق مقررات زيست محيطي نسبت به شركت‌ها اثر گذاشته است. در اين نوشتار سعي شده است برخي ابعاد زيست محيطي فوق، از منظر دانش حقوق محيط زيست تحليل و ارزيابي شود. سئوال اساسي اين است كه با توجه به آثار و زمينه‌هاي زيست محيطي شيوع اين بيماري، نظام حقوق محيط زيست نيازمند چه تحولي مي‌باشد و چه واكنش حقوقي پيشگيرانه‌اي لازم و ضروري است. فرض اساسي اين مقاله بر اين مبنا استوار است كه ضرورت دارد انسان‌ها در لايۀ فلسفي - حقوقي به بازبيني مناسبات خود با طبيعيت و حيوانات بپردازند و در سطح عملي با شيوع اين بيماري اتخاذ برخي تدابير حقوقي لازم مي‌نمايد.