تأثير ويروس كرونا بر دادرسي ‌هاي كيفري؛ فرصت‌ها و چالش ‌ها

در حقوق كيفري ماهوي و شكلي، به‌ويژه آيين دادرسي كيفري، هدف قانون‌گذار در تقنين و تصويب مقررات جديد، با امعان نظر به شرايط مستحدثه، تسهيل امور در فرايند كيفري است؛ به‌نحوي‌كه حقوق اصحاب دعوا رعايت گردد. البته در اين خصوص، با توجه به اصول حقوقي، قانون‌گذار توجه خاصي به متهم دارد تا از حقوق وي حمايت كند. در حال حاضر، نظر به همه‌گيري گستردۀ ويروس كوويد 2019 و خطرات آن بر امنيت عمومي و سلامت فردي و اجتماعي شهروندان، برنامه‌ريزي و سازمان‌دهي به منظور پيشگيري از ابتلاي هموطنان به اين ويروس امر ضروري است. به همين خاطر، وظيفۀ همۀ قوا و دستگاه‌هاي اجرايي است تا اقدامات لازم و شايسته‌اي در اين زمينه را معمول دارند. همه‌گيري اين ويروس و نگراني مردم از ابتلاي به آن تأثيرات بسياري را بر روند دادرسي كيفري و همچنين نحوۀ حضور اصحاب دعاوي در مجموعۀ دادگستري‌ها و پيگيري پرونده‌هايشان داشته است. به همين منظور قوه قضائيه، مسئولان و مديران قضايي پيرامون دادرسي‌هاي كيفري، تدابيري انديشيده و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌هاي ويژه‌اي را صادر كرده‌اند. نظير بخشنامه‌اي كه معاون اول قوۀ قضائيه به منظور تعويق زمان رسيدگي دادگاه‌ها تا پايان فروردين ۹۹ خطاب به تمام واحد‌هاي قضايي و اداري قوه قضائيه صادر كرد. علاوه بر اين، ظهور و گسترش اين بيماري در كشور، فرصتي را براي سياست‌گذاران قضايي فراهم ساخته است تا همگام با تحولات مطرح در كشورهاي پيشرفته، نظام قضايي خويش را متحول كند. از جملۀ اين فرصت‌ها و ظرفيت‌هاي قانوني مي‌توان به نظارت الكترونيكي بر محكوم، دادرسي الكترونيك و سازوكارهاي آن اشاره كرد.البته اين بيماري، نظام قضايي را با چالش ها و خلأهايي همراه كرده است كه آنها را نيز نبايد از نظر دور داشت. در اين پژوهش، ضمن تبيين و بررسي تأثير بيماري كرونا بر نظام قضايي، دادرسي هاي كيفري و حقوقي، فرصت ها و همچنين چالش هاي ايجاد گرديده در اين زمينه مورد بررسي قرار خواهد گرفت.