معرفي اثري ناشناخته در سيرۀ نبوي: متمّم السّير في فضيلة خير البشر

عبدالعزيز ملقّب به محيي الحصاري يكي از سيره‌نويسان نبوي است كه در ابتداي قرن نهم مي‌زيسته و در هيچ‌يك از مراجع و مآخذ، اسمي از او نيامده است. او صاحب اثري به نام متمم السير في فضيلة خير البشر است. اين كتاب را مي‌توان كتابي تاريخي نيز به شمار آورد؛ زيرا مؤلف افزون‌بر شرح صفات ظاهري و معنوي رسول و حتي نام‌بردن از فهرست دقيق اموال و دارايي ايشان و نقل برخي از سخنان آن حضرت، وقايع صدر اسلام را از سال اول تا به خلافت رسيدن امام علي (ع) به‌طور دقيق و مفصّل بيان كرده است. مؤلف در مقدمه يادآور شده كه اثر خود را در دوازده روز نوشته است؛ بنابراين بخش‌بندي كتاب در دوازده مجلس است. هر مجلس دربرگيرندۀ يك خطبۀ عربي و ترجمۀ فارسي آن است و در آخر خطبه نيز آيه‌اي نقل شده است كه موضوع مجلس در شرح و توضيح آن آيه است. از اين اثر، يك نسخه در كتابخانۀ نور عثمانيه به شمارۀ 2854 نگهداري مي‌شود. اين اثر تصحيح شده است و در اين پژوهش، با روش توصيفي ـ تحليلي، به معرفي و گزارش ارزش‌هاي اين متن و ساختار و محتواي آن پرداخته مي‌شود. اين اثر دربردارندۀ همۀ وجوه زندگاني پيامبر (ص) و تاريخ صدر اسلام و نيز ويژگي‌هاي لغوي و اطلاعات واژه‌شناسي است و همين بيانگر اهميت آن است؛ نيز اثري تفسيري، تاريخي، اخلاقي و اعتقادي است كه در ذكر مطالب آن به منابع مختلف همراه با نقد آنها استناد شده است. قدمت اثر و منحصربه‌فردبودن آن نيز بر اهميت آن افزوده است.