تأثير برداشت از منابع آب آبرفتي بر آبدهي چشمه هاي كارستي (مطالعه موردي: نواحي مركزي استان كرمانشاه)

طي دهه هاي اخير تغيير در اقليم و معيارهاي اجتماعي در راستاي برداشت بي رويه از منابع آب زيرزميني منجر به افت شديد سطح آب زيرزميني و كاهش آبدهي چشمه هاي كارستي شده است. چشمه هايي كه داراي حوضه آبگير كوچك تر هستند، يا بخشي از حوضه آبگير آن ها در آبرفت قرار دارد و يا ارتباط بيشتري بين آبخوان كارستي و آبرفتي برقرار است، چشمه هاي آسيب پذيرتري در برابر فعاليت‌هاي انساني هستند. براي ارزيابي اين اثرات، چشمه هاي كارستي نواحي مركزي استان كرمانشاه كه روند كاهش آبدهي آن ها قابل مشاهده است بررسي شده و در نهايت چهار چشمه در منطقه كه خشك شده اند، به صورت دقيق تر مورد مطالعه قرار گرفته كه نشان دهنده ارتباط معناداري بين سطح آب در آبرفت هاي اطراف و آبدهي چشمه است. هدف از مطالعه برآورد حداقل سطح آب زيرزميني به منظور حفظ آبدهي چشمه هاي كارستي مي باشد. براساس يافته ها اگر سطح آب زيرزميني اطراف چشمه هاي خضرالياس به 1303 متر بالاتر از سطح دريا، ياوري به 1305 متر، نيلوفر به 1311 متر و تيران به 1340 متر و يا كمتر برسد اين چشمه ها فاقد آبدهي مي شوند و هر زماني كه به بيشتر از اين سطح (MAGWL، حداقل مجاز سطح آب زيرزميني) برسد به صورت موقتي داراي آبدهي مي شوند. اين روابط به صورت فرمول ارايه شده است، راه حفظ چشمه ها سعي در نگه داشتن سطح آب زيرزميني مناطق اطراف آن ها در يك حد مشخص است. متوسط افت سالانه سطح آب زيرزميني در محدوده ميانراهان 18، كرمانشاه 41، روانسر 25 و ماهيدشت 142 سانتي متر ثبت شده است. لذا نياز به مديريت و كنترل برداشت از آن ها به شدت احساس مي شود.