القاي تراريختي در كنجد با سازه بياني نوتركيب pBI121 واجد ژن هاي CYP81Q1 و aroA با استفاده از آگروباكتريوم تومفاسينس

هدف: گياهان روغني بعد از غلات به عنوان دومين منبع تامين‌كننده كالري براي جوامع بشري محسوب مي شوند. گياه كنجد به دليل داشتن روغني با كيفيت و محتواي 4346% اسيد هاي چرب غير اشباع، در سال‌هاي اخير مورد توجه قرار گرفته است. به منظور بررسي امكان انتقال ژن نوتركيبaroACYP81Q1  با واسطه Agrobacterium tumefaciens  به كنجد كه براي اولين بار در كشور گزارش شده است، پس از بهينه سازي كشت بافت و انتخاب بهترين تركيب هورموني و بهترين ريزنمونه، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي در سه تكرار، انجام گرفت.مواد و روش‌ها: در اين آزمايش ژن نوتركيبaroACYP81Q1 سنتز شده و در سويه آگروباكتريوم  (LB4404) ترانسفورم شد. كارآيي و فراواني تراريختگي كنجد در محيط انتخابي حاوي ۵۰ ميلي‌گرم در ليتر كانامايسين مورد ارزيابي گرفت. در نهايت به منظور تاييد تراريختگي گياهان باززا شده، آناليزهاي PCR با آغازگرهاي اختصاصي روي گياهان انتخابي انجام شد. همچنين ميزان بيان ژن مولد سزامين (CYP81Q1) در گروه هاي كنترل و گروه هاي تراريخت در سطح معناداري P 0.01 سنجيده شد.نتايج: تجزيه آماري نشان داد كه درصد باززايي گياهچه‌هاي تراريخته با استفاده از آگروباكتريوم  (LB4404) در محيط انتخابي حاوي كانامايسين به ميزان 33 درصد بود. همچنين تجزيه PCR ژن هدف در گياهان تراريخته، فراواني تراريختگي را 33 درصد نشان داد. به علاوه، تكثير قطعه  1634 جفت بازي، نشان دهنده صحت همسانه‌سازي در گياهان تراريخته بود. نتايج بيانگر انتقال موفق ژن نوتركيبaroACYP81Q1  به گياه كنجد مي‌باشد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اختلاف بسيار معني داري در بيان ژن مولد سزامين در بين رقم تراريخت شده و گروه هاي كنترل وجود دارد (P 0.01).نتيجه‌گيري: از آنجايي كه ناقل هاي بياني مبتني برpBI121 نسبت به ساير ناقل هاي بياني، كارايي بالايي داشته و به طور گسترده در انتقال ژن هاي نوتركيب به گياهان مورد استفاده قرار مي گيرند، ناقل نوتركيب ساخته شده در اين پژوهش بيانگر انتقال موفق ژن مولد سزامين به گياه كنجد براي افزايش ويژگي هاي صنعتي آن مي‌باشد.