جايگاه و ويژگي‌هاي عناصر نحوي مؤثّر بر دامنۀ خوانش نمودي در زبان فارسي

نمود واژگاني مشخّصه‌اي معنايي است كه نشان مي‌دهد رويداد بيان‌شده به‎وسيله فعل، چگونه در طول زمان به‎پيش مي‌رود و دو ويژگي مستقل؛ انطباق مفعول با رويداد و مشخّصۀ رويداد را دارد. براثر تعامل اين ويژگي‌ها، فضايي نحوي در گروه فعلي تشكيل مي‌شود كه آن را دامنۀ خوانش نمودي مي‌نامند. در پژوهش حاضر در چارچوب رويكرد مك‌دونالد (2006 و 2008)، چگونگي اشتقاق نحوي محمول‌هاي حصولي و غايت‎مند و تشكيل دامنۀ خوانش نمودي در آن‎ها بررسي شده است. براساس نتايج پژوهش، در فرايند تشكيل دامنۀ خوانش نمودي اگر موضوع دروني اسم كميت‌دار يا اسم جمع عريان باشد، مشخّصۀ نامعيّن با گروه نمودي هم‌نمايه مي‌شود و درنتيجه، دامنۀ خوانش نموديِ گسترده تشكيل مي‌شود؛ امّا اگر موضوع دروني اسم شمارش‌ناپذير باشد، با گروه فعلي كوچك هم‌نمايه مي‌گردد و دامنۀ خوانش نموديِ كمينه تشكيل مي‌شود. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه وجود يا فقدان ويژگي [كميت] در گروه اسمي به‌تنهايي تعيين‌كنندۀ دامنۀ خوانش نمودي نيست، بلكه حضور گروه نمود و جايگاه موضوع دروني پس از حركت در نمودار درختي نيز در تعيين اين دامنه اثرگذار است.