بررسي تاثير برخي عصاره‌هاي گياهي در كنترل بيماري پوسيدگي رايزوكتونيايي خيار گلخانه‌اي

كاربرد قارچ‌كش هاي شيميايي علاوه بر آلودگي زيست‌محيطي ‌موجب افزايش و گسترش سويه هاي مقاوم به قارچ كش در قارچ‌هاي بيمارگر گياهي مي‌شود. به حداقل رساندن تاثيرات مخرب قارچ‌هاي بيمارگر در گياهان زراعي نياز به يك روش اميد بخش در كنترل آن‌ها دارد. از اين رو، فراروده‌هاي طبيعي از جمله اسانس‌ها و عصاره‌هاي گياهي گزينه مناسبي براي كنترل و كاهش بيماري‌هاي قارچي مي‌باشد. در اين تحقيق اثر كنترل كنندگي عصاره گياهان آويشن دنايي، اسطوخدوس، رازيانه، دارچين، ميخك و تلخه و سطوح مختلف سولفات روي به‌عنوان يكي از تركيبات غذايي بر ميزان رشد قارچ بيمارگر Rhizoctonia solani و تغييرات ميزان فعاليت آنزيم‌هاي دفاعي پراكسيداز و كاتالاز و همچنين تغييرات ميزان بيان ژن اين دو آنزيم در شرايط آزمايشگاه و گلخانه در گياه خيار در همكنش با بيماگر مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد تمامي عصاره‌هاي گياهي و سولفات روي قادر به مهار رشد قارچ در شرايط آزمايشگاهي و همچنين قادر به كاهش شدت بيماري در شرايط گلخانه بودند. نتايج آزمون استفاده از ديسك كاغذي داد كه بيشترين ميزان بازدارندگي رشد در بين تيمارهاي عصاره گياهي (عصاره الكلي) به ترتيب مربوط به عصاره اسطوخودوس با 600 ميكروگرم در ميلي‌ليتر و قطر 90/32 ميلي متر و كمترين ميزان بازدارندگي رشد قارچ مربوط به عصارة تلخه با غلظت 150 ميكروگرم در ميلي‌ليتر و قطر 17/10ميلي‌متر (در مقايسه با شاهد با قطر 45/3 ميلي متر) بود. در آزمون اختلاط عصاره‌هاي گياهي با محيط كشت، عصارۀ اتانولي گياه اسطوخودوس با غلظت هاي 2000 و 2500 پي پي ام و با 21/82 و 75/80 درصد و عصارۀ آويشن دنايي با غلظت 2500 پي پي ام و 18/72 درصد ممانعت از قارچ بيمارگر نسبت به شاهد به ترتيب موثرترين عصاره ها در جلوگيري از رشد قارچ بيمارگر بودند. تيمار توأم قارچ بيمارگر، سولفات روي و عصارۀ اسطوخودوس بهترين تيمار در افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان و افزايش بيان آن‌ها بود. با توجه به نتايج تحقيق حاضر اين چنين نتيجه‌گيري مي‌شود كه عصاره‌هاي گياهي مورد مطالعه در اين تحقيق به خصوص گياه اسطوخودوس و همچنين سولفات روي تاثير قابل توجهي در كنترل و كاهش شدت بيماري ناشي از R. solani در خيار داشتند و بهترين غلظت بدست آمده در اين تحقيق مي‌تواند به صورت تجاري فرموله شده و براي اهداف مديريت تلفيقي بكار گرفته شود.كاربرد قارچ‌كش هاي شيميايي علاوه بر آلودگي زيست‌محيطي ‌موجب افزايش و گسترش سويه هاي مقاوم به قارچ كش در قارچ‌هاي بيمارگر گياهي مي‌شود. به حداقل رساندن تاثيرات مخرب قارچ‌هاي بيمارگر در گياهان زراعي نياز به يك روش اميد بخش در كنترل آن‌ها دارد. از اين رو، فراروده‌هاي طبيعي از جمله اسانس‌ها و عصاره‌هاي گياهي گزينه مناسبي براي كنترل و كاهش بيماري‌هاي قارچي مي‌باشد. در اين تحقيق اثر كنترل كنندگي عصاره گياهان آويشن دنايي، اسطوخدوس، رازيانه، دارچين، ميخك و تلخه و سطوح مختلف سولفات روي به‌عنوان يكي از تركيبات غذايي بر ميزان رشد قارچ بيمارگر Rhizoctonia solani و تغييرات ميزان فعاليت آنزيم‌هاي دفاعي پراكسيداز و كاتالاز و همچنين تغييرات ميزان بيان ژن اين دو آنزيم در شرايط آزمايشگاه و گلخانه در گياه خيار در همكنش با بيماگر مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد تمامي عصاره‌هاي گياهي و سولفات روي قادر به مهار رشد قارچ در شرايط آزمايشگاهي و همچنين قادر به كاهش شدت بيماري در شرايط گلخانه بودند. نتايج آزمون استفاده از ديسك كاغذي داد كه بيشترين ميزان بازدارندگي رشد در بين تيمارهاي عصاره گياهي (عصاره الكلي) به ترتيب مربوط به عصاره اسطوخودوس با 600 ميكروگرم در ميلي‌ليتر و قطر 90/32 ميلي متر و كمترين ميزان بازدارندگي رشد قارچ مربوط به عصارة تلخه با غلظت 150 ميكروگرم در ميلي‌ليتر و قطر 17/10ميلي‌متر (در مقايسه با شاهد با قطر 45/3 ميلي متر) بود. در آزمون اختلاط عصاره‌هاي گياهي با محيط كشت، عصارۀ اتانولي گياه اسطوخودوس با غلظت هاي 2000 و 2500 پي پي ام و با 21/82 و 75/80 درصد و عصارۀ آويشن دنايي با غلظت 2500 پي پي ام و 18/72 درصد ممانعت از قارچ بيمارگر نسبت به شاهد به ترتيب موثرترين عصاره ها در جلوگيري از رشد قارچ بيمارگر بودند. تيمار توأم قارچ بيمارگر، سولفات روي و عصارۀ اسطوخودوس بهترين تيمار در افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان و افزايش بيان آن‌ها بود. با توجه به نتايج تحقيق حاضر اين چنين نتيجه‌گيري مي‌شود كه عصاره‌هاي گياهي مورد مطالعه در اين تحقيق به خصوص گياه اسطوخودوس و همچنين سولفات روي تاثير قابل توجهي در كنترل و كاهش شدت بيماري ناشي از R. solani در خيار داشتند و بهترين غلظت بدست آمده در اين تحقيق مي‌تواند به صورت تجاري فرموله شده و براي اهداف مديريت تلفيقي بكار گرفته شود.