بازنمايي مفهوم «رهبري‌آموزشي» در مقالات منتشر شده مجلات حوزه علوم تربيتي

توصيف و تفسير چگونگي فهم پژوهشگران و كارورزان حوزۀ مديريت آموزشي از مفهوم «رهبري‌ آموزشي» در مقالات منتشر شده در مجلات علوم تربيتي، شناسايي موضوعات و رويكردهاي مورد استفاده از سوي نويسندگان جهت مطالعه اين مفهوم، هدف اصلي مقاله است. يافته‌ها نشان داد كه حدود 89 درصد از مقالات موردبررسي، با رويكردهاي اثبات‌گرايانه و روش‌هاي كمّي به انجام رسيده‌اند. در فراتحليل كيفي مقالات مشخص‌گرديد كه الگوهاي رهبري مختلفي مانند رهبري تحولي، توزيعي، اخلاقي، امنيت‌مدار، درسي، معنوي و خدمتگزار مورد مطالعه قرار گرفتند كه با آنچه در مرزهاي مفهومي دانش در مطالعات خارجي وجود دارد، مطابقت داشت. برخي از الگوها نيز به نظر مي‌رسد بيش از آن‌كه تحت تأثير موضوعات حوزه در سطح فراملي باشند، بيشتر از فرهنگ و باورهاي ارزشي جامعه اسلامي ايراني متأثر بودند. هم‌چنين برخي الگوهاي نوين رهبري مانند رهبري عدالت‌محور، فناورمحور و رهبري تعليم ‌و ‌تربيت‌محور، با وجود محبوبيت كنوني نزد محققان خارجي، هنوز مورد توجه پژوهشگران داخلي قرار نگرفته‌اند. تحليل‌ها نشان داد كه رهبري آموزشي با دامنه‌اي از تغييرات در محتوا، الگوهاي نوشتاري، و پاراديم‌هاي پژوهشي در چند سال اخير روبرو شده كه گوياي نوعي حركت به سمت نشاط فكري و بالندگي حوزه ‌است. به اين‌معني كه رهبري ‌آموزشي از موضوعي بين‌المللي با پس‌زمينه‌اي در نظريات سازماني و نويسندگان مرد تك نفره، به مبحثي تبديل شده كه در نشريات داخلي علوم‌تربيتي مقالاتي نسبتاً فراوان با راهبردهاي متفاوت‌تر، چند نويسنده و با مشاركت زنان پژوهشگر مشاهده مي‌شود. به موازات اين تغييرات مثبت، كاهش مشاركت كاروزران در نوشتن مقالات احساس مي‌شود.