بازشناسي جايگاه بقاع متبركه در ساختار شهر و اثرات آن بر شكل‌دهي آيين‌هاي مذهبي (مطالعه موردي: مقبره‌ي علي بن مهزيار اهوازي)

برگزاري آيين‌ها در شهر بازتابي از زندگي جمعي و تقويت كننده‌ي پيوندهاي اجتماعي است. اماكن و بقاع متبركه، عناصر تاثيرگذار بر ساخت شهرها و هم‌پيوندي كالبد شهر ايراني مي‌باشند. بقاع مذهبي، بستر اجتماع گروه‌ها از نقاط مختلف و پيوند دهنده‌ي جريان مراسم‌ها و آيين‌ها مي‌باشند. هدف اين پژوهش بررسي جايگاه مقبره‌ي علي بن مهزيار اهوازي در ساختار فضاي- كالبدي شهر اهواز و تاثير آن بر شكل‌دهي به آيين‌هاي مذهبي به ويژه مراسم عزاداري تاسوعا و عاشوراي حسيني در شهر اهواز مي‌باشد. اين پژوهش از نوع توصيفي- تحليلي است و با استفاده از روش مشاهده و برداشت‌هاي ميداني و نيز بررسي نتايج حاصل از تحليل‌هاي چيدمان فضا و مدل‌سازي گراف به دنبال انطباق جريان‌هاي مرتبط با آيين‌هاي مذهبي(جهت حركت هيات‌هاي عزاداري) و ساختار موجود شهر و به‌ويژه موقعيت مقبره‌ي علي بن مهزيار است. در اين مطالعه پس از برداشت‌هاي ميداني، مدل‌سازي اوليه‌اي با استفاده از رويكرد تئوري گراف و تحليل داده‌ها با شاخص مركزيت و سنجه‌هاي BC و DC انجام شد و سپس تحليل چيدماني از شهر اهواز و با استفاده از شاخص‌هاي هم‌پيوندي، اتصال و انتخاب انجام شد. نتايج حاصل گواه آن است كه مقبره‌ي علي بن مهزيار نقش كانوني در جذب عزاداران از سطح محلات مختلف شهر و تقويت تعاملات اجتماعي و حضور شهروندان ايفا مي‌كند. موقعيت كانوني مقبره در پيكربندي شهر گوياي رابطۀ تنگاتنگ اين عنصر موثر فضايي با الگوي اجتماعي شهر مي‌باشد كه در طي زمان به رغم تغييرات انجام شده همچنان در مركز مراسمات آييني و تعاملات اجتماعي قرار دارد.