تأثير بازي‌وارسازي بر واژه‌آموزي (يادگيري انگليسي به‌عنوان زبان دوم) در دانش‌آموزان پايه‌پنجم ابتدايي

پيشينه و اهداف: آموزش زبان انگليسي به‌عنوان زبان دوم طي 2 دهه اخير با كمك رايانه و موبايل در جهان رشد فزاينده اي داشته است. تكنولوژي هاي نوين يادگيري از طريق تعاملي كردن محتواي آموزش زبان در مهارت هايي نظير مهارت هاي شنيداري، گفتاري، نوشتاري و درك مطلب به محبوبيت خود افزوده و سعي داشته تا با افزايش كنترل يادگيرنده بر فرآيند يادگيري، بر زمان و مكان يادگيري يا حتي در انتخاب رسانه و فعاليت يادگيري، زبان آموز آزادي عمل داشته باشد كه خود باعث شخصي سازي بيشتر آموزش شده تا آن‌ها از يادگيري از طريق تكنولوژي بيشتر استقبال كنند و اين نوع يادگيري در زمره ترجيحات آن‌ها قرار گيرد كه اين توجه به فعاليت هاي مبنايي زبان آموزي نظير واژه آموزي به‌عنوان اساس و سنگ بناي يادگيري زبان، قابل‌تأمل است. زيرا واژه آموزي در زبان آموزي، فعاليتي كسل كننده، ملال آور و يكنواخت است كه زبان آموزان به‌طور مدام با آن روبرو هستند و درعين‌حال مهم و اساسي است؛ چراكه ساير مهارت هاي زبان از طريق يادگيري آن امكان‌پذير مي شود. تكنولوژي هاي نوين يادگيري در اين زمينه هم اثربخش واقع‌شده و با بازي وارسازي فرآيند واژه آموزي و به‌واسطه‌ اضافه كردن عناصري همچون رقابت، زمان بندي، برنامه تقويت و پاداش دهي، ارائه بازخورد، چالش و نظاير آن‌ها طي فضاي يادگيري از طريق طراحي آموزشي، واژه آموزي را تبديل به فعاليتي جذاب و لذت بخش نموده است. در واژه آموزي علاوه بر اين‌كه فعاليتي تكراري و خسته كننده است، زبان آموز بايد به خوبي بتواند واژه را تلفظ كرده، معناي صريح و ضمني واژه را درك نموده، موقعيت كاربرد آن را خوب تشخيص داده، واژه را به‌درستي بنويسد، ريشه لغت را تميز داده تا براساس آن در موقعيت هاي موردنياز، واژه سازي كند كه اين موارد همگي بر پيچيدگي واژه آموزي و دشواري آن مي افزايند. زيرا تعداد متغيرهاي دخيل در يادگيري صحيح واژه زياده بوده و با يكديگر هم در ارتباطند. واژه آموزي يك مهارت بسيار مهم است؛ چون ردپاي آن در يادگيري ساير مهارت هاي زبان آموزي به‌خوبي قابل‌تشخيص است. از طرفي هم با گسترش دايره واژگان زبان آموز، درك ظرافت هاي معنايي واژه گاهي براي او دشوار مي شود كه مستلزم به‌كارگيري آن‌ها در موقعيت كاربردي به‌طور مداوم است، وگرنه فراموش مي شوند. لذا براساس چنين دشواري هايي در مسأله زبان آموزي كه زبان آموزان با آن مواجه هستند، تكنولوژي آموزشي به‌عنوان يك راه حل و راهگشاي مفيد در اين زمينه مدنظر قرار گرفته است كه در بيشتر پژوهش ها نشان داده كه علاوه بر اثربخشي از منظر شناختي ازلحاظ عاطفي و انگيزشي هم ارزشمند است و مي تواند با بازي وارسازي واژه آموزي، نقش بي بديلي ايفا كند. بنابراين با توجه به آنچه گفته شد، هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير بازي وارسازي بر واژه آموزي زبان انگليسي در دانش آموزان فارسي‌زبان كلاس پنجم است. روش‌ها‌: روش در اين پژوهش از نوع شبه آزمايشي با طرح پيش آزمون پس آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش شامل كليه دانش آموزان پايه پنجم ابتدايي شهر همدان در سال تحصيلي 99-98 به تعداد 8431 نفر بود كه حجم نمونه به تعداد 40 نفر با روش نمونه گيري در دسترس و از مدارسي انتخاب شد كه دانش آموزان آن‌ها دسترسي به لپ تاپ، تبلت، گوشي هوشمند يا رايانه ي روميزي جهت اجراي بازي (بازي واره اي كه براي واژه آموزي توسعه يافته بود.) داشتند و سپس به‌طور تصادفي در دو گروه 20 نفري آزمايش و كنترل جايگذاري شدند. ابزار گردآوري داده (اجرا) در اين پژوهش، آزمون پيشرفت تحصيلي معلم ساخته براي پيش آزمون و پس آزمون (شامل 30 سؤال 4 گزينه‌اي) و در هر دو گروه به‌طور يكسان بود كه براي تعيين روايي آن‌ها ازنظر متخصصان موضوع استفاده شد و ميزان پايايي هم براساس آلفاي كرونباخ 0.78 به‌دست آمد. براي تحليل داده ها نيز از آمار توصيفي و استنباطي (آزمون كورايانس) با استفاده از نرم افزار اس پي اس اس نسخه 22 (2021) استفاده شد.يافته‌ها: براساس تحليل داده هاي حاصل از اين پژوهش، نسبتf  براي متغير مستقل برابر با 5.956 و سطح معني‏داري برابر با 0.02 بود و براي كوريت نسبت f برابر با 0.687 و سطح معني‏داري برابر با 0.41 بود كه مي‏توان گفت كه اثر مداخله در گروه آزمايش معني‏دار بوده است؛ ولي اثر كووريت غير معني‌دار.نتيجه‌گيري: بنابراين با توجه به اين‌كه نتايج نشان مي دهد كه نمرات پيش آزمون به‌عنوان كووريت، داراي اثر غير معني‌داري بر نمرات پس‏آزمون بوده و از طرفي تأثير مداخله بر نمرات پس آزمون معني ‏دار بوده است؛ پس براساس يافته هاي حاصل از اين پژوهش، مي توان نتيجه گرفت كه استفاده از بازي وارسازي موجب بهبود ميزان واژه آموزي زبان‌آموزان كلاس پنجم ابتدايي در زبان انگليسي به‌عنوان زبان دوم مي شود.