كوچ به يادگيري برخط در دوران كرونا: واكاوي تجارب و چالش‌هاي اعضاي هيات علمي

پيشينه و اهداف: بزرگترين چالشي كه شيوع ويروس كوويد19 براي نهادهاي آموزشي به همراه آورد، اجبار در يك انتقال غيرمنتظره از آموزش رو در رو به آموزش و يادگيري بر بستر شبكه بود. تعطيلي ناگهاني آموزش حضوري، دانشگاهيان را به دليل نياز به سازگاري سريع با محيط هاي يادگيري الكترونيكي به سمت «منطقه اي ناآشنا» سوق داده است. زماني، منافع محيط هاي مزبور سبب افزايش تقاضا براي به‌كارگيري آن در آموزش عالي بود؛ اما امروزه به سبب شرايط خاص شيوع ويروس كرونا، الزامي را به ميان آورده كه بي شك اين تغيير به يكباره، چالش هايي را به جهت آشنايي با گستره وسيعي از فناآوري ها براي نهادهاي آموزشي به پيش كشيده است. چالش هايي كه در يك نگاه عميق به تأثيرات همبسته آنها، ادبيات پژوهش مبتني بر مزيت هاي اين محيط را به چالش مي كشد. در همين راستا پژوهش حاضر با هدف واكاوي چالش هاي اعضاي هيأت علمي در تدريس و مديريت يادگيري در فضاي برخط انجام شده است.  روش‌ها‌: پژوهش حاضر با روش كيفي با رويكرد پديدارشناسي انجام شد. جامعه هدف پژوهش، دانشگاه خوارزمي بود. در يك فراخوان سراسري از سوي معاونت پژوهشي، شرايط دسترسي به نمونه با حداكثر تنوع به‌عنوان راهبردي در نمونه گيري هدفمند براي پژوهشگر فراهم شده و فرايند جمع آوري داده ها آغاز شد. براي جمع آوري داده ها از مصاحبه عميق نيمه ساختارمند استفاده شد و فرايند جمع آوري داده ها تا رسيدن به اشباع نظري ادامه يافت كه بر اين اساس، تعداد 19 مصاحبه انجام شد. داده ها با روش كدگذاري تحليل شد. براي تأييد و برقراري روايي و قابليت اعتماد داده ها از معيار قابليت اطمينان و اعتبار نهايي استفاده شد.يافته‌ها: نتايج پژوهش منجر به شناسايي مقوله هاي ارتباط و تعامل، حضور و درگيرسازي، فني، كيفيت، مهارت، ارزشيابي، اقتصادي، زمان و سازماني شد. به‌عنوان يك نتيجه مهم ، تحليل داده ها بر هم افزايي و ارتباط متقابل مقوله ها با يكديگر و تأثراتي اشاره دارد كه مجموع آنها بر كيفيت يادگيري برخط اثر مي گذارد. پرتكرارترين كدها مربوط به مقوله هاي ارتباط و تعامل و حضور و درگيرسازي بود كه خود وابسته به مقوله مهارت و تأثيرگذار بر ساير مقولات بود. نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه مقوله هاي بسياري در شكل دادن به يك تجربه چالش برانگيز از يادگيري برخط دخيل هستند. همچنين هم افزايي و ارتباط متقابل مقوله ها با يكديگر متضمن اين مفهوم مهم است كه مي شود با اولويت بندي اين چالش ها و توجه به مؤلفه هاي كليدي به تبديل چالش ها به يك تجربه يادگيري مثبت كمك كرد. برآيند اين واكاوي بر لزوم توجه به بحث تغيير يكباره كه در مقوله زمان جاي مي گيرد، بروز چالش هاي مرتبط با آن، تقسيم چالش هايي كه به حوزه عمل اعضاي هيأت علمي به‌صورت فردي يا در ارتباط با چالش هاي سازماني رخ مي دهد كه مهارت و كيفيت جزو آنها محسوب مي گردد، تأكيد دارد.نتيجه‌گيري: حال كه همه گيري ويروس كرونا، عصر تحول فناوري را با ديجيتالي شدن سريع آموزش عالي در جهان همراه ساخته است، شناسايي چالش هاي ورود يا انطباق با محيط‌هاي برخط براي كيفيت بخشي به آينده نظام آموزش عالي ضروري است. در همين راستا پيشنهاد پژوهش حاضر بررسي چالش هاي اعضاي هيأت علمي در مديريت يادگيري برخط طي يك مطالعه طولي و همچنين تطابق آنها با چالش هايي است كه از سوي يادگيرندگان جمع آوري مي شود.