ارزيابي كمي و كيفي فاضلاب شيميايي و بيولوژيك و مديريت دفع آن‌ها در مراكز صنعتي- دارويي بيولوژيك استان البرز

مقدمه: فاضلاب‌ در صنايع دارويي به دليل دارا بودن آلودگي‌هاي مختلف ميكروبي و شيميايي، حساسيت بالايي دارد و مديريت مناسب آن‌ها از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف شناسايي، ارزيابي، طبقه‌بندي و تعيين معيار خطر به منظور طراحي و ارايه فرايند و نحوه مديريت فاضلاب‌ در مراكز صنعتي دارويي انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه از نوع توصيفي مقطعي بود. بررسي و ارزيابي از طريق اندازه‌گيري، مطالعه فرايندها، تعيين مقدار و نوع مواد اوليه مصرفي و خطر آن‌ها، ارزيابي خطر و مصاحبه حضوري انجام گرفت. سپس بر اساس يافته‌هاي كمي و كيفي به دست آمده و با استفاده از رهنمود‌ها، برنامه و فرايند نحوه مديريت فاضلاب شيميايي و بيولوژيك تهيه و ارايه گرديد. يافته‌ها: از كل فاضلاب شيميايي، 60/0 درصد قابل تخليه به شبكه فاضلاب شهري، 2/4 درصد قابل خنثي‌سازي، 5/1 درصد قابل ترقيق و 29/4 درصد غير قابل تخليه به شبكه بود. از مجموع فاضلاب ميكروبي نيز 49/0 درصد نياز به بي‌خطرسازي داشت و 51/0 درصد بدون نياز به بي‌خطرسازي، قابل تخليه به شبكه بود. نتيجه‌گيري: بخش عمده فاضلاب در مراكز صنعتي دارويي، از نوع بي‌خطر است و با طراحي يك فرايند مديريت فاضلاب و تدوين دستورالعمل‌هاي اجرايي، مي‌توان از گزينه‌ تخليه به شبكه فاضلاب و يا استفاده از سيستم تصفيه متعارف براي بخش بي‌خطر و كم‌خطر فاضلاب و توانمندي شركت‌هاي امحاي ذي‌صلاح به منظور دفع بخش خطرناك فاضلاب اين مراكز استفاده نمود.