بيان نحوه عملكرد ويروس نقص ايمني انساني در بدن انسان و تأثير درمان با استفاده از مدل رياضي

مقدمه: بيماري‌هاي عفوني از جمله ايدز (Acquired Immune Deficiency Syndrome يا AIDS)، امروزه جوامع بشري را درگير كرده و كماكان هيچ درماني براي آن يافت نشده است. اين بيماري توسط ويروس نقص ايمني انساني (Human immunodeficiency virus يا HIV) ايجاد مي‌شود كه سيستم ايمني بدن را درگير مي‌كند. هدف از انجام پژوهش حاضر، ساده‌سازي فرايند و مدل‌سازي رياضي بيماري ايدز و فهم كلي از آن براي علاقمندان به مدل‌سازي بود. روش‌ها: در اين مطالعه، چندين مدل رياضي از نوع قطعي يا ايستا (بدون در نظر گرفتن شانس و تصادف در مقادير پارامترهاي ورودي) شرح داده شد و ارتباط آن با عملكرد HIV بررسي گرديد. در اين مدل‌ها، به نوعي آلوده كردن سلول‌هاي ايمني، تكثير ويروس، توليد سلول‌هاي آلوده و نقش سيستم ايمني سلولي و هومورال در كاهش تكثير سلول مورد توجه قرار گرفت. يافته‌ها: روند آلوده شدن سلول‌هاي ايمني و ماكروفاژ با ويروس و حتي درمان براي كنترل اين بيماري را نيز مي‌توان به فرم رياضي به تصوير كشيد. پس از نوشتن مدل رياضي و تحليل مدل به فرم دستي و كامپيوتري، مي‌توان شاخص‌هاي مهم در كاهش يا افزايش سرعت اين بيماري را يافت و با كنترل آن، سطح گسترش بيماري را كاهش داد و منجر به مرگ ديرهنگام شخص شد. به منظور تحليل هرچه بهتر اين بيماري، مي‌توان تمامي عوامل مؤثر را در مدل وارد كرد و به صورت يك مدل رياضي گسترده بيان نمود، اما با افزايش آن عوامل، به مراتب تحليل آن‌ها مشكل‌تر خواهد شد كه با ثابت فرض كردن برخي عوامل مدل ساده‌تر خواهد شد. نتيجه‌گيري: به منظور درك بهتر تأثير HIV بر سيستم ايمني و ايجاد عفونت در بدن انسان و همچنين، تأثير درمان بر كنترل اين عفونت، مي‌توان از مدل‌هاي رياضي استفاده نمود. به اين ترتيب، قبل از انجام هرگونه اقدامات درماني، مي‌توان با استفاده از مدل‌هاي رياضي مشخص كرد كه كدام درمان در كنترل عفونت تأثيرگذارتر مي‌باشد.