طراحي و توسعه ي پرسش نامه ي آسايش بينايي (Visual Comfort Questionnaire) كاركنان در محيط هاي كاري

زمينه و هدف: آسايش بينايي، عاملي مهم و مؤثر بر ايمني، بهداشت روان، كيفيت خواب و اختلالات اسكلتي- عضلاني كاركنان در محيط ‌هاي كاري است. هدف از اين مطالعه، طراحي و توسعه‌ي پرسش‌نامه‌ي ارزيابي آسايش بينايي كاركنان در محيط ‌هاي كاري بود. روش‌كار: اين مطالعه بر روي ۱۰۱ نفر (۸۸ مرد و ۱۳ زن) در يك كارخانه‌ي مواد غذايي انجام شد. ابتدا پرسش‌نامه‌هاي موجود در زمينه‌ي روشنايي بررسي و بانك سؤالات تهيه گرديد. بر اساس نظر ۱۰ نفر متخصص، پرسش‌نامه‌اي مشتمل بر ۲۰ سؤال تخصصي در دو بخش ارزيابي روشنايي طبيعي و مصنوعي (۱۰ سؤال در هر بخش) تدوين گرديد. روايي پرسش‌نامه بر اساس نظرات خبرگان و با استفاده از شاخص روايي محتوايي (Content validity index) CVI ارزيابي شد. جهت اعتبارسنجي پرسش‌نامه در محيط ‌هاي كاري، اندازه‌گيري و ارزيابي روشنايي ايستگاه‌هاي كاري كاركنان بر اساس استانداردهاي انجمن مهندسين روشنايي آمريكاي شمالي (Illuminating Engineering Society of North America) IESNA انجام و با نتايج پرسش‌نامه مقايسه گرديد. يافته‌ها: آلفاي كرونباخ پرسش‌نامه‌ي آسايش بينايي بخش روشنايي طبيعي و مصنوعي به ترتيب برابر با ۰/۸۵۸ و ۰/۹۲۲ و مقدار CVI كلي پرسش‌نامه برابر با ۱ بود. بين ميانگين امتياز آسايش بينايي حاصل از پرسش‌نامه‌ي روشنايي و شدت روشنايي در ايستگاه كاري، رابطه‌ي معني‌دار مثبتي وجود داشت (۰/۰۰۱ = P). بيش از ۹۷ درصد كاركناني كه در ايستگاه‌هاي كاري داراي روشنايي مطلوب بودند سطح آسايش بينايي خوب و خيلي خوب را گزارش كردند. نتيجه‌گيري: پرسش‌نامه‌ي ارزيابي آسايش بينايي از پايايي و روايي خوب و مورد قبولي برخوردار بود. با توجه به كم بودن تعداد سؤالات و سادگي جملات، استفاده از اين ابزار جهت ارزيابي آسايش بينايي كاركنان در محيط ‌هاي كاري پيشنهاد مي‌گردد.