واكنش برخي از شاخص هاي فيزيولوژيك و عملكرد ارقام گندم (.Triticum aestivum L) به كاربرد 6-بنزيل‌آمينوپورين

به منظور بررسي اثر محلول پاشي سيتوكينين بر تبادلات گازي، انتقال مجدد و تخصيص مواد فتوسنتزي ارقام گندم، آزمايشي در شرايط مزرعه اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل محلول پاشي 6- بنزيل آمينوپورين در دو سطح، صفر (شاهد) و 50 ميكرومولار و شش رقم گندم (آزادي، كرج 3، روشن، فلات، سرداري و ياواروس) بودند كه به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه محلول پاشي سيتوكينين سبب افزايش شاخص سطح برگ ارقام مورد مطالعه شد و رقم روشن بالاترين شاخص سطح برگ را دارا بود. سرعت فتوسنتز ارقام مورد بررسي نيز با يكديگر متفاوت بود و كاربرد سيتوكينين سبب افزايش سرعت فتوسنتز شد. محلول پاشي سيتوكينين انتقال مجدد ارقام فلات، روشن و سرداري را افزايش و رقم آزادي را كاهش داد، ولي بر ارقام كرج 3 و ياواروس اثر معني داري نداشت. تأثير سيتوكينين بر تخصيص مواد فتوسنتزي به ساقه، برگ و سنبله در ارقام مورد بررسي بسيار متفاوت بود به طوري كه با كاربرد سيتوكينين، تخصيص مواد فتوسنتزي به برگ در رقم فلات كاهش و در ساير ارقام افزايش يافت، اما در مورد سنبله، تخصيص مواد به سنبله در رقم روشن كاهش و در ارقام كرج 3 و سرداري افزايش يافت، در حالي كه بر ساير ارقام اثرگذار نبود. در مقابل، تخصيص مواد فتوسنتزي به ساقه با محلول پاشي سيتوكينين به ميزان 3/3 درصد كاهش يافت و ارقام سرداري، ياواروس و روشن بالاترين درصد تخصيص مواد فتوسنتزي به ساقه را دارا بودند. عملكرد ارقام كرج 3، ياواروس و سرداري با محلول پاشي سيتوكينين افزايش يافت، به طوري كه بيش ترين و كم ترين عملكرد دانه در تيمار بدون محلول پاشي به ترتيب در ارقام آزادي (5700 كيلوگرم در هكتار) و روشن (3100 كيلوگرم در هكتار) مشاهده شد، در حالي كه در شرايط محلول پاشي سيتوكينين، ارقام ياواروس و روشن به ترتيب با 6300 و 3300 كيلوگرم در هكتار بيش ترين و كم ترين عملكرد دانه را دارا بودند. نتايج نشان داد كه تأثير سيتوكينين بر ارقام مختلف گندم و صفات مختلف، متفاوت بود، اما براي دستيابي به نتايج دقيق تر و اطلاعات كامل تر، پيشنهاد مي شود غلظت سيتوكينين داخلي ارقام گندم نيز مورد سنجش قرار گيرد.