گزينش لاين هاي جو متحمل به خشكي انتهاي فصل بر اساس پايداري عملكرد دانه و شاخص هاي تحمل به تنش

براي غلبه بر نياز روزافزون توليد محصولات كشاورزي در سناريوهاي اقليمي آينده، موثرترين و اقتصادي ترين رويكرد، اصلاح ارقام با تحمل به خشكي بالا است. به منظور انتخاب لاين هاي متحمل به خشكي در جو، تعداد 19 لاين اميدبخش جو به همراه رقم شاهد گوهران در دو محيط نرمال و تنش خشكي انتهاي فصل مورد ارزيابي قرار گرفتند. آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان خراسان جنوبي طي دو سال زراعي 1400-1398 انجام شد. مقايسه ميانگين اثر محيط نشان داد كه صفات تعداد روز تا رسيدگي، طول دوره پر شدن دانه، وزن هزار دانه و عملكرد دانه لاين هاي مورد بررسي در سال اول به طور معني داري با قرارگيري در شرايط تنش خشكي انتهاي فصل كاهش يافت. نتايج حاصل از بررسي شاخص هاي تحمل و حساسيت به تنش نشان داد كه براي انتخاب ارقام و لاين هاي جو در مناطقي كه با تنش خشكي انتهاي فصل مواجه مي شوند، مي توان به ترتيب از شاخص هاي YI، HM، STI و GMP استفاده كرد، اما در مناطقي كه با تنش خشكي انتهاي فصل مواجه نيستند، شاخص هاي MP، STI، GMP و HM پيشنهاد مي شوند. بر اين اساس، به ترتيب لاين هاي شماره 20، 11 و 14 متحمل ترين لاين ها به تنش خشكي انتهاي فصل در اين آزمايش بودند. ارزيابي شاخص هاي پايداري و برآورد همبستگي آنها با عملكرد دانه لاين هاي مورد مطالعه نيز نشان داد كه عملكرد دانه با واريانس اثر متقابل ژنوتيپ و محيط (θ₍ᵢ₎) و ضريب رگسيون (b) همبستگي مثبت و معني دار و با آماره هاي كانگ (KR) و تنارازو ((NP^(2,3) همبستگي منفي و معني داري داشت. جمع بندي نتايج بر اساس بيش تر آماره هاي پايداري مورد بررسي نشان داد كه لاين هاي 20، 14 و 8، لاين هاي پرمحصول و پايدار براي كشت تحت هر دو شرايط نرمال و تنش خشكي انتهاي فصل بودند.