ارزيابي زراعي و اقتصادي روش‌ها و تاريخ‌هاي مختلف كاشت ارقام سورگوم علوفه‌اي [Sorghum bicolor (L.) Moench]

به‌منظور بررسي اثر مديريت كاشت بر توليد علوفه در ارقام آزاد گرده‌افشان و هيبريد سورگوم ، آزمايشي دو ساله به‌صورت طرح كرت هاي خرد شده فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج اجرا شد. تاريخ كاشت در چهار سطح (10 و 20 تير و 1 و 10 مرداد) به عنوان عامل اصلي و تركيب دو عامل روش كاشت در سه سطح (كشت مستقيم بذر بدون پيش تيمار به عنوان شاهد، كشت بذر با پيش تيمار آب و كشت نشايي) و ژنوتيپ در دو سطح (رقم پگاه و هيبريد اسپيدفيد) به صورت فاكتوريل به عنوان عامل فرعي آزمايش در نظر گرفته شد. نتايج به دست آمده نشان داد كه كشت تأخيري در تاريخ‌هاي 20 تير، 1 مرداد و 10 مرداد به‌ترتيب باعث كاهش 15.1، 32.7 و 48.7 درصدي عملكرد علوفه نسبت به تاريخ كاشت دهم تيرماه شد. بيش ترين عملكرد علوفه سيلويي در چين هاي اول و دوم (به‌ترتيب 106.21 و 62.78 تن در هكتار) به‌ترتيب با كشت نشايي رقم پگاه و هيبريد اسپيدفيد در تاريخ دهم تيرماه به دست آمد، درحالي‌كه پيش تيمار با آب بذر هيبريد اسپيدفيد، حداكثر مجموع عملكرد علوفه (147.80 تن در هكتار) را توليد كرد. نتايج ارزيابي اقتصادي نشان داد كه بيش ترين درآمد خالص (99.11 ميليون ريال در هكتار) و حداكثر نسبت فايده به هزينه و بازده فروش (به‌ترتيب 2.52 و 60.35 درصد) از پيش تيمار با آب بذر هيبريد اسپيدفيد در تاريخ دهم تيرماه حاصل شد. كشت نشايي رقم پگاه در تمامي تاريخ‌هاي كاشت مورد بررسي غيراقتصادي بود، درحالي‌كه كشت نشايي هيبريد اسپيدفيد در تاريخ‌هاي كاشت دهم تير تا اول مرداد نسبت به روش كاشت مرسوم برتري داشت. به‌طوركلي بر اساس نتايج اين تحقيق، براي توليد حداكثر عملكرد و سود اقتصادي توصيه مي‌شود عمليات كاشت در اولين زمان ممكن با پيش تيمار بذرهاي هيبريد اسپيدفيد با آب انجام شود.