نقد و بررسي كتاب پس از پيامبر (ص)

پيامبر عظيم‌‌الشأن اسلام (ص) برپايۀ مفاهيم قرآني همواره پيروان خويش را به وحدت دعوت مي‌كرد، اما امت تازه‌بنياد اسلامي، در اندك روزگاري پس از رحلت پيامبر (ص)، برخلاف آن آموزه‌ها، دچار گسستگي شدند و يكي از برايندهاي آن كشتار مسلمانان به‌دست يك‌ديگر بود. ريشه‌هاي اين گسستگي همواره موردتوجه ‌پژوهش‌گران بوده و پژوهش‌هاي فراواني هم در اين زمينه انجام ‌شده است. هدف اين نوشتار ارزيابي انتقادي كتاب پس‌ از پيامبر است كه در آن نويسنده درجهت پژوهش‌هاي پيشين و با روشي متفاوت تلاش كرده است تا جنبه‌هاي گوناگون مسئله را روشن كند. روش پيش‌برد و انجام پژوهش يادشده تا چه اندازه‌اي درجهت تبيين مسئلۀ پژوهش موفق بوده است؟ به‌نظر مي‌رسد كه نويسنده، ضمن مراجعه به منابع و پژوهش‌هاي تاريخي، از عرصه‌هايي چون روان‌شناسي، سينما، داستان‌نويسي، روان‌شناسي، و مردم‌شناسي بهره برده و تلاش كرده است تا ريشه‌هاي تاريخي بحران كنوني مسلمانان خاورميانه و به‌ويژه عراق را بررسي كند. نتيجۀ مقالۀ حاضر، كه به‌روش توصيفي ‌ـ تحليلي انجام ‌گرفته است، نشان مي‌دهد كه اهميت كتاب موردبررسي بيش از هرچيز در رويكرد بين‌رشته‌اي و شيوۀ بيان متفاوت نويسنده در مواجهه با مسئلۀ پژوهش است كه اثر تازه‌اي را پديد آورده است، هرچند دربارۀ برخي ديدگاه‌ها و روش‌هاي پيش‌برد پژوهش نيازمند بازنگري است.