ارزيابي و تحليل ميزان تاثير كاربري اراضي بر فرسايش خاك با استفاده از مدل تجربي RUSLE (مطالعه موردي: حوضه آبخيز باليخلوچاي، استان اردبيل)

نوع و شدت فرسايش خاك در يك منطقه، تابع شرايط اقليمي، پستي و بلندي زمين، خاك و كاربري اراضي است كه در اين ميان اهميت كاربري اراضي به دليل نقش مؤثر انسان بر آن نسبت به ديگر عوامل زيادتر است. هدف از اين پژوهش ارزيابي و تحليل ميزان فرسايش خاك در حوضه آبخيز باليخلوچاي با استفاده از مدل تجربي RUSLE در استان اردبيل است. به‌منظور اجراي اين تحقيق ابتدا تصوير ماهواره‌اي منطقه مورد مطالعه مربوط به سال‌ 1400 و ماه خرداد از مركز تحقيقات زمين‌شناسي آمريكا دريافت و پس از تصحيحات اتمسفري و راديومتريك با استفاده از روش طبقه‌بندي نظارت‌شده به شيوه ماشين بردار پشتيبان اقدام به تهيه نقشه كاربري اراضي شد. سپس به‌منظور برآورد ميزان فرسايش از مدل RUSLE استفاده شد. جهت تجزيه و تحليل و توليد نقشه‌ها در اجراي اين تحقيق نيز از نرم‌افزارهاي SPSS 21، Excel، ArcGIS 5.4، Archydro و ENVI 5.3 استفاده شد. لايه‌ پارامترهاي مدل RUSLE شامل لايه فرسايندگي باران، لايه خاك، لايه توپوگرافي، لايه پوشش گياهي و عامل حفاظتي خاك هم‌چنين آمارهاي مختلف مربوط به ايستگاه‌هاي باران‌سنجي، هيدرومتري، نقشه‌هاي توپوگرافي 1:50000، زمين‌شناسي 1:100000 هم‌چنينDEM (20 متر منطقه) و نيز بهره‌گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS و سنجش ‌از دور استفاده ‌شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه مقدار متوسط فرسايش سالانه خاك براي كل حوضه در دامنه بين 6/65 تا 14/75 تن در هكتار در سال متغير است. هم‌چنين بررسي روابط رگرسيوني بين فاكتورهاي مدل RUSLE و مقدار فرسايش سالانه خاك نشان داد كه فاكتور توپوگرافي (LS) با بالاترين مقدار ضريب تعيين R^2=0/95 بيش‌ترين اهميت را در برآورد فرسايش سالانه خاك به‌وسيله مدل RUSLE دارد.