شناسايي و واكاوي موانع موثر بر نشاط سازماني در سازمان هاي دولتي

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسايي و واكاوي موانع موثر بر نشاط سازماني در سازمان‌هاي دولتي انجام شد.روش‌شناسي: مطالعه حاضر از نظر هدف كاربردي و از نظر شيوه اجرا كيفي بود. جامعه پژوهش اسناد نشاط سازماني و اعضاي هيأت علمي و مديران و معاونان سازمان‌دولتي استان مازندران در سال 1398 بودند. علاوه بر بررسي اسناد نشاط سازماني، تعداد 11 نفر از خبرگان طبق اصل اشباع نظري با روش نمونه‌گيري هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از روش‌هاي مرور اسناد و مصاحبه نيمه‌ساختاريافته با خبرگان استفاده كه روايي محتوايي آن توسط دو پژوهشگر ديگر تاييد و پايايي آن با روش ضريب كاپاي كوهن 0.83 محاسبه شد. در نهايت، داده‌ها با روش تحليل مضمون در نرم‌افزار MAXQDA12 تحليل شدند.يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه موانع موثر بر نشاط سازماني در سازمان‌هاي دولتي داراي 120 مفهوم، 49 مولفه و 9 مضمون بود. مضمون مديريتي شامل پنج مولفه سبك رهبري مستبدانه، بي‌اعتمادي در كار، نظارت سخت‌گيرانه، ناكارآمدي مديران و نگرش منفي مديران به كاركنان، مضمون فردي شامل شش مولفه منفي‌نگري در كار، خودسانسوري و سكوت سازماني، درون‌گرايي، نارضايتي شغلي، شكاف بين‌نسلي در سازمان و تبعيض جنسيتي، مضمون سازماني شامل شش مولفه بي‌عدالتي در سازمان، شرايط سخت محيط كار، ساختار متمركز سازماني، بي‌ثباتي شغلي، روابط انساني كنترل‌شده و استرس شغلي، مضمون اقتصادي شامل هفت مولفه بي‌ساماني در حقوق بر اساس سمت، اهمال‌كاري در بازپس‌دهي پاداش و مزايا، تورم، گراني و بيكاري چند سال اخير، شكاف طبقاتي، توزيع نادرست خدمات و امكانات بين كاركنان، پرداخت ماليات‌هاي نامتناسب با حقوق و درآمد نامتناسب با هزينه‌هاي زندگي، مضمون سياسي شامل پنج مولفه محدوديت آزادي سياسي و فردي در سازمان، بي‌اعتمادي به توانايي دولت در بهبود وضعيت كشور، وجود فساد در سيستم اداري و مالي، بي‌اعتمادي به برنامه‌ريزي در كارهاي مديران و عدم پايبندي مديران و سرپرستان به قوانين و مقررات، مضمون محيط كالبدي شامل پنج مولفه محيط‌هاي نامناسب براي استراحت، نبود امكانات و تجهيزات ورزشي، استفاده از رنگ‌هاي سرد و نامناسب در طراحي ساختمان‌ها، عدم استفاده از نمادها و اصول بومي در معماري ساختمان‌ها و استفاده نامناسب از روشنايي در ساختمان‌ها، مضمون مذهبي ارزشي شامل شش مولفه اهمال‌كاري در برگزاري جشن‌هاي ملي و ديني به‌صورت جمعي، سهل‌انگاري در برگزاري اعياد و آيين‌هاي مذهبي، سستي در برگزاري فعاليت‌هاي مذهبي و معنوي، بي‌توجهي به فرهنگ‌هاي سنتي، بدخلقي با ديگران به‌عنوان يك ارزش و بي‌اعتمادي به قضا و قدر الهي، مضمون تكنولوژيكي شامل چهار مولفه ارتباط كاركنان با تكنولوژي نوين به جاي روابط انساني، كاهش نياز به منابع انساني به دليل كاربرد تكنولوژي، تخصيص زمان زياد براي استفاده از تكنولوژي و استفاده از تكنولوژي نوين (ربات) به جاي انسان و مضمون اجتماعي فرهنگي شامل پنج مولفه عدم دلبستگي و احساس تعلق به محل زندگي، نداشتن حس هويت و خاطرات خوش از محل زندگي، عضويت در گروه‌ها و تشكل‌هاي اجتماعي خاص، عدم حس آزادي و امنيت در جامعه و عدم دسترسي به فضاها، خدمات و امكانات در شهرها بود.بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج پژوهش حاضر، مديران و برنامه‌ريزان سازمان‌ها مي‌توانند گام موثري در جهت رفع موانع موثر بر نشاط سازماني بردارند كه براي اين منظور نياز است تا شرايط را براي بهبود مضامين و مولفه‌هاي شناسايي‌شده فراهم سازند.