بررسي اثر شوك‌هاي قيمت نفت و تحريم‌هاي غربي بر خلق نقدينگي بانك‌ها: رويكرد غيرخطي

هدف: خلق نقدينگي يكي از كاركردهاي بانك بر اساس تئوري واسطه‌گري مالي است. هدف از اين مقاله با توجه به وضعيت خاص كشور، بررسي تأثير شوك‌هاي قيمت نفت و همچنين، تحريم‌هاي اقتصادي بر خلق نقدينگي بانك‌هاي ايراني است. روش: اين پژوهش در چارچوب غيرخطي با استفاده از مدل‌هاي رگرسيون انتقال هموار پنل (PSTR) اجرا شده است. يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان داد كه الگوي آستانه‌اي انتقال هموار قابليت دارد كه تأثير شوك‌هاي قيمت نفت و تحريم‌هاي اقتصادي توضيح دهد. شوك‌هاي منفي قيمت نفت، داراي تأثيرهاي منفي بر خلق نقدينگي درون ترازنامه و نيز، خلق نقدينگي كل بانك‌هاي بزرگ است؛ اما اثر آن بر بانك‌هاي كوچك‌تر مثبت است. آثار شوك‌هاي مثبت قيمت نفت، فقط بر خلق نقدينگي درون ترازنامه بانك‌هاي كوچك‌تر معنادار است (اثر منفي). پس از بررسي شوك‌هاي ميانگين قيمت نفت، نتايج نشان داد كه شوك‌هاي قيمت نفت داراي تأثير منفي بر خلق نقدينگي بانك‌هاي بزرگ است و در مقابل بر بانك‌هاي كوچك‌تر اثر معناداري ندارد؛ اما تحريم‌هاي اقتصادي بر خلق نقدينگي بانك‌هاي بزرگ تأثير مثبتي دارد و اغلب بر بانك‌هاي كوچك‌تر تأثير منفي معناداري مي‌گذارد. نتيجه‌گيري: به‌طور كلي نتايج نشان داده است كه اثر شوك‌هاي منفي قيمت نفت بر خلق نقدينگي بانك‌ها، به‌دليل اثرگذاري آنها بر بانك‌هاي بزرگ، بيشتر از اثر شوك‌هاي مثبت قيمت نفت و تحريم‌هاي اقتصادي است و مي‌بايست براي جبران اثرهاي منفي آن در بانك‌ها سازوكارهايي ايجاد شود.