نقش دو مؤلفۀ حفاظت و پويايي در باززنده‌سازيِ ميراث معماري بر مبناي تداوم ارزش‌هاي مكاني موردپژوهي: ميراث معماري محوطۀ تاريخي چغازنبيل

رويكرد باززنده‌سازي در عرصۀ حفاظت از ميراث معماري نيازمند شناسايي و احصاي همۀ ارزش‌هاي مرتبط با اثر است، اما در فرايند باززنده‌سازي به تأثيرگذاري جغرافياي طبيعي بر شكل‌گيري ميراث معماري و بر انديشۀ انسان براي خلق آن، با ‌عنوان ارزش‌هاي مكاني، كمتر توجه شده است. ضعف در شناخت و تبيين اين ارزش‌ها سبب از دست رفتن محيط طبيعي اثرگذار و نابودي يكپارچگي ميراث معماري با زمينه‌اش مي‌شود. از سوي ديگر، براي حفاظت از ميراث معماري، علاوه ‌بر شناسايي همۀ ارزش‌هاي مرتبط، تداوم اين ارزش‌ها در بستر زمان نيز ضروري است. در اين پژوهش، با هدف ارتقاي دانش ارزش‌گذاري و توسعۀ نگاه ارزش‌محور در عرصۀ حفاظت از ميراث معماري، شناخت و معرفي ارزش‌هاي مكاني براي تكميل طبقه‌بندي موجود از ارزش‌ها و شناسايي مؤلفه‌هاي مفهوم «تداوم» براي دست يافتن به چگونگي استمرار اين ارزش‌ها پيگيري گرديده و با رويكرد كيفي و راهبرد استدلال منطقي و به روش موردپژوهي، ابتدا با بازخواني متون و نظريه‌هاي مرتبط، به تدقيق مفاهيم‌ «ارزش‌هاي مكاني» و «تداوم» در ميراث معماري پرداخته شده است و سپس با تحليل داده‌ها، مؤلفه‌هاي «تداوم»، «شاخص‌هاي ارزش مكاني»، و ابعاد احصاي آن‌ها، با عنوان يافته‌هاي پژوهش، استخراج شده و براي تدوين چارچوب مفهوميِ «باززنده‌سازي ميراث معماري بر مبناي تداوم ارزش‌هاي مكاني» به كار آمده است. درنهايت، با تحليل داده‌هاي نظري و ميداني حاصل از بررسي «مجموعۀ معماري چغازنبيل»، به سؤال اصلي پژوهش پاسخ داده مي‌شود. بنابر يافته‌هاي پژوهش، ارتباط ميان سه شاخص «بنيان‌هاي طبيعي»، «انديشۀ ساخت»، و «كالبدِ ساخته‌شده» ارزش‌هاي‌ مكاني را شكل مي‌دهد و مي‌توان اين شاخص‌ها را در چهار بعد منظر، ساختار، عملكرد، و معنا در ميراث معماري شناسايي كرد. همچنين، «پويايي» و «حفاظت» دو مؤلفۀ تداوم هستند كه استمرار ارزش‌هاي مكاني منوط به «پويايي» شاخص‌ها با رويكرد «توسعۀ پايدار» و «حفاظت» از روابط ميان شاخص‌ها با رويكرد «كاهش خطر بلايا» در فرايند باززنده‌سازي خواهد بود.