تأثير زغال زيستي اسيدي و خنثي بر ويژگي هاي رطوبتي خاك هاي آهكي

سابقه و هدف: هدف از كاربرد اصلاح كننده هاي آلي مانند زغال زيستي تثبيت كربن، بهبود حاصلخيزي خاك، جذب آلاينده ها، بهبود ويژگي هاي فيزيكي خاك و افزايش توليد محصولات كشاورزي مي باشد. بيوچار زغال زيستي حاصل از گرماكافت تركيبات آلي است. زغال هاي زيستي عمدتاً در دماي زياد توليد شده و داراي خاصيت قليايي مي شوند و مناسب خاك هاي اسيدي هستند. اما اگر مواد اوليه در دماي كم گرماكافت شوند زغال زيستي حاصل مي تواند خاصيت اسيدي داشته و در خاك هاي آهكي مورد استفاده قرار گيرد. مطالعه حاضر با هدف بررسي تأثير دو نوع زغال زيستي شلتوك برنج و مخروط كاج به عنوان اصلاح كننده بر ويژگي هاي فيزيكي دو خاك آهكي در استان اصفهان انجام شد. مواد و روش‌ها: بر اساس آزمايش هاي اوليه، زغال زيستي شلتوك برنج (5.64 = pH) و مخروط كاج (6.56 = pH) توليد شده در دماي C°300 براي اين پژوهش انتخاب شدند. براي تهيه زغال هاي زيستي از كوره مخصوص توليد زغال زيستي در فشار دو اتمسفر و بدون حضور اكسيژن استفاده گرديد. اين پژوهش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي در سه تكرار انجام شد. تيمارها شامل دو نوع زغال زيستي (مخروط كاج و شلتوك برنج) در مقادير يك، سه و شش درصد (گرم بر گرم)، دو نوع خاك (با بافت هاي لوم شني، تيران و لوم رسي، لورك) و دو زمان انكوباسيون يك و شش ماه به همراه چهار شاهد و مجموعا 28 نمونه بودند. خاك هاي تيمار شده با زغال زيستي در دماي C°25 و رطوبت 60% ظرفيت مزرعه درون انكوباتور نگهداري شدند. در پايان دوره انكوباسيون، درصد رطوبت خاك در شرايط ظرفيت مزرعه و نقطه پژمردگي دائم و همچنين آب قابل دسترس با استفاده از دستگاه هاي جعبه شن-كائولين و صفحات فشاري اندازه گيري شد. يافته‌ها: كاربرد زغال زيستي در هر دو خاك قليايي توانست برخي ويژگي هاي فيزيكي خاك را بهبود ببخشد. تيمار زغال زيستي مخروط كاج و شلتوك برنج با خاك ها به مقدار 3% و 6%، سبب افزايش معني دار آب قابل دسترس (AW) در خاك لوم شني نسبت به شاهد شد. همچنين، كاربرد زغال زيستي باعث افزايش معني دار شاخص كيفيت فيزيكي پيشنهادي دكستر (SDexter) برازش شده با مدل ونگنختن-معلم در مقدار 6% زغال زيستي در خاك لوم شني و و مقادير 3% و 6% در خاك لوم رسي نسبت به شاهد شد. استفاده از زغال زيستي باعث شد كيفيت فيزيكي خاك بر اساس شاخص دكستر از وضعيت ضعيف به خيلي خوب تغيير كند. نتيجه گيري: در اين مطالعه با افزودن 6 درصد زغال زيستي شلتوك برنج به خاك لوم رسي و زمان 30 روز انكوباسيون، كيفيت خاك بهبود يافته است. بنابراين و با توجه به نتايج بدست آمده مي توان زغال زيستي توليد شده از مخروط كاج و شلتوك برنج را به عنوان يك ماده بهساز مناسب براي ارتقاء ويژگي هاي فيزيكي خاك هاي آهكي منطقه توصيه نمود.